Co takiego niezwykłego jest w „Człowieku witruwiańskim” Leonarda da Vinci? Z rozpostartymi ramionami, człowiek wypełnia niezgodne przestrzenie koła i kwadratu, symbolizując renesans - erę wierzącą w zmienną naturę człowieka. James Earle wyjaśnia geometryczne, religijne i filozoficzne znaczenie tego łudząco prostego rysunku.
Scenariusze
Człowiek witruwiański – Leonardo da Vinci
“Człowiek witruwiański” to rysunek Leonarda da Vinci, stworzony w roku 1490. Przedstawia ciało nagiego mężczyzny wpisanego w koło i kwadrat w dwóch, nakładających się na siebie pozycjach. Do rysunku dołączony został opis wykonany charakterystycznym dla tego artysty pismem lustrzanym. Rysunek miał stanowić ilustrację do tekstu “O architekturze ksiąg dziesięcioro” Witruwiusza, który poświęcony był rozważaniom na temat proporcji ludzkiego ciała. Epoka renesansu to czas pogłębionych badań nad fizjologią i anatomią człowieka, dlatego nie dziwią również i takie rozważania których efektem był zachwyt nad harmonijnością ludzkiego ciała. W przypadku dzieła Leonarda da Vinci najistotniejszym było zobrazowanie wniosków Witruwiusza, mówiących o tym że wysokość dorosłego człowieka równa jest mniej więcej szerokości jego rozłożonych ramion.
Człowiek witruwiański jako mandala totalna
Człowiek witruwiański, znany również pod nazwą Homo ad circulum, to określenie na jeden z najsłynniejszych rysunków Leonarda da Vinci[1], który powstał w ramach serii studiów nad proporcją człowieka. Szkic rozpowszechniony został około roku 1490. Dziś znajduje się w weneckiej Galleria dell` Accademia.
Rysunek ten przedstawia człowieka, a ściślej dojrzałego i nagiego mężczyznę, wpisanego równocześnie w koło i kwadrat. Mężczyzna ukazany jest w dwóch, jakby nakładających się na siebie pozycjach rąk i nóg. Nad i pod nim widnieją odręczne zapisy sporządzone tzw. pismem lustrzanym, w których obie te pozycje są objaśnione. Pierwszą z nich, ze złączonymi nogami i rękoma wyciągniętymi poziomo ilustruje zdanie, mówiące o tym, że szerokość rozłożonych w bok ramion równa jest jego wzrostowi. „Człowiek ten jest zatem wpisany w kwadrat o boku 96 palców (lub 24 dłoni). W drugiej pozycji, stojąc w rozkroku, z uniesionymi rękami, obrazuje wyższą regułę Witruwiusza (…) szczegółowo opisującą, że jeśli środek naszych rozłożonych członków znajdzie się w pępku, to przestrzeń między nogami utworzy trójkąt równoboczny”[2]. Pępek jest tu właśnie środkiem narysowanego koła.
Wyjątkowość dzieła tego renesansowego artysty polega przede wszystkim na doskonałym połączeniu precyzyjnej geometrii z dokładnością odwzorowania ciała ludzkiego. Ciało mężczyzny zostało rewelacyjnie dopracowane, zaznaczone są wszystkie mięśnie a twarz jest doskonale wykonturowana. Ukazuje prawdziwy geniusz zarówno Witruwiusza jak i Leonarda a przede wszystkim podkreśla piękno i doskonałą harmonię ludzkiego ciała. Nałożenie na siebie dwóch pozycji sprawia wrażenie, że ciało jest w ruchu. Bardzo interesujące jest również ułożenie stóp na rysunku. Patrząc na nie mamy nieodparte wrażenie, że rzeczywiście opierają się one na obręczy koła, szczególnie w pozycji z rozłożonymi na boki rękami i nogami.
"Człowiek witruwiański" Leonarda da Vinci
(źródło: Wikipedia.org)
Efekt ten uzyskano głównie dzięki umiejętnemu zarysowaniu naprężonych mięśni na nogach. Wszystko to podkreśla kunszt plastycznych zdolności Leonarda da Vinci i jednocześnie jego ogromną jak na ówczesne czasy znajomość ludzkiego ciała.
Złoty podział
"Złoty podział, podział harmoniczny, złota proporcja, boska proporcja – podział odcinka na dwie części tak, by stosunek długości dłuższej z nich do krótszej był taki sam, jak całego odcinka do części dłuższej. Innymi słowy: długość dłuższej części ma być średnią geometryczną długości krótszej części i całego odcinka".
pl.wikipedia.org