HOME
(Nie)bezpiecznie w sieci
Cyberprzemoc, hejt - wybrane publikacje w zbiorach DBP
Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży / Jacek Pyżalski. Kraków: IMPULS 2012. - 318 s.
Książka stanowi pogłębioną naukową monografię problemu agresji realizowanej przez młodzież za pomocą nowych mediów (internetu i telefonów komórkowych). Zawiera wprowadzenie teoretyczne dotyczące nowych mediów, funkcjonowania młodych ludzi w ich świecie oraz aspektów związanych z tzw. komunikacją zapośredniczoną i wpływu nowych mediów na dzieci i młodzież. Czytelnik dowie się z książki nie tylko o rozpowszechnieniu zjawiska, ale także o jego uwarunkowaniach i konsekwencjach. Autor monografii przedstawił szerokie omówienie problematyki bullyingu, cyberbullyingu wraz z charakterystyką roli sprawcy i ofiary, typologii zjawisk i ich współwystępowania. Część badawcza opiera się o trzy duże projekty badawcze – reprezentatywne badania polskich gimnazjalistów, badania nauczycieli oraz studentów, w których zostały wykorzystane metody badawcze zarówno o charakterze jakościowym (wywiady, wywiady online, grupy fokusowe), jak i ilościowym (badania kwestionariuszowe). Książkę kończą wnioski dotyczące wychowania młodych ludzi w świecie nowych mediów, w szczególności w obszarze profilaktyki i interwencji związanej z agresją elektroniczną.
Cyberbezpieczeństwo dzieci i młodzieży : realny i wirtualny problem polityki bezpieczeństwa / redakcja naukowa Marek Górka. Warszawa : Difin, 2017. - 350 s.
Doświadczenie autorów publikacji w zakresie cyberbezpieczeństwa umożliwia perspektywiczne spojrzenie z różnych stron na temat cyberprzestrzeni i czyhających tam niebezpieczeństw dla człowieka. Wielość poruszonych tematów pozwala poznać i zrozumieć współczesne i przyszłe wyzwania w tej dziedzinie. Książka wskazuje, że zarówno poszczególne rządy uzbrojone w najnowocześniejsza technologię, jak i specjalistów z cyberbezpieczeństwa, są tak samo podatne na zagrożenia i bezbronne jak zwykli użytkownicy.
źródło adnotacji
Cyberprzemoc : o zagrożeniach i szansach na ograniczenie zjawiska wśród adolescentów / Julia Barlińska, Anna Szuster. Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, cop. 2014. - 148, [1] s.
Książka poświęcona problematyce przemocy rówieśniczej i badań nad nią. Dramatyczne konsekwencje przypadków cyberagresji uruchomiły inicjatywy o charakterze prewencyjnym i edukacyjnym, a także zmiany w prawie. Zaczęto podejmować pierwsze próby projektowania i realizacji programów profilaktycznych skoncentrowanych na problemie elektronicznej agresji rówieśniczej.
Zjawisko cyberprzemocy to nowe, technologiczne oblicze agresji rówieśniczej. Znacząca większość aktów tego typu dokonuje się w obecności audytorium, które wzmacnia lub ogranicza wktymizację ofiary. Specyfika kontaktu zapośredniczonego przez komputer sprawia, że świadkowie łatwiej stają się sojusznikami agresorów niż w warunkach kontaktu bezpośredniego. To uzasadnia poszukiwanie efektywnych oddziaływań prewencyjnych ukierunkowanych na potencjalnych świadków agresji elektronicznej.
Autorki prezentują rezultaty obszernego programu badawczego o charakterze eksperymentalnym, w którym rejestrowano realne zachowania adolescentów: wysyłanie bądź usuwanie kompromitującej rówieśnika wiadomości. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na znaczenie obecności świadków aktów cyberprzemocy, aktywizacji różnych form empatii: afektywnej i poznawczej, oraz osobistych doświadczeń z cyberprzemocą jako istotnych moderatorów w procesie elektronicznej agresji rówieśniczej online.
Efektem programu są praktyczne wnioski dla działań profilaktycznych i interwencyjnych dotyczących agresji elektronicznej.
źródło adnotacji
Cyberprzemoc wśród młodzieży ze szkół wiejskich / Anna Waligóra-Huk. Katowice Uniwersytet Śląski 2015. - 402 s.
Problematyka pracy koncentruje się wokół szeroko pojętego zagadnienia cyberprzemocy występującej wśród młodzieży – uczniów wiejskich szkół gimnazjalnych. W książce scharakteryzowano problem cyberprzemocy z perspektywy teoretycznej, ale dokonano również szczegółowej analizy zjawiska na podstawie zebranego materiału empirycznego. Poza aspektem naukowych interpretacji zjawiska, sformułowano także konkretne wnioski przydatne praktyce pedagogicznej i profilaktycznej. Monografia adresowana jest do szerokiego grona odbiorców interesujących się problematyką cyberprzemocy zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Książka stanowi przydatne kompendium wiedzy dla wykładowców oraz studentów w szczególności kierunków pokrewnych pedagogice i psychologii. Zakres tematyczny, jak również wnioski praktyczne zredagowane są w taki sposób, by publikacja stanowiła źródło wskazówek i informacji niezbędnych w pracy nauczycieli-praktyków, podejmujących wyzwania wychowawczo-profilaktyczne, zwłaszcza na III etapie edukacyjnym. Adresatami pracy są także rodzice uczniów, w szczególności dorastającej młodzieży, której niestety na coraz większą skalę problem cyberprzemocy dotyczy. Liczę, że przedstawione w monografii rozważania i wnioski przysłużą się studentom, nauczycielom oraz pracownikom nauki, jako źródło inspiracji do dalszych dociekań i pogłębionych studiów nad zagadnieniem cyberprzemocy.
Cyfrowe dzieci : zjawisko, uwarunkowania, kluczowe problemy koncepcja: Mariusz Z. Jędrzejko, Agnieszka Saracen, Adam Szwedzik ; redakcja naukowa: Sylwester Bębas [i in.]. Warszawa Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR 2017. - 397 s.
Monografia wieloautorska "Cyfrowe dzieci" pokazuje szeroki wachlarz obrazów dzieci, społeczeństwa i edukacji wraz z próbą ich przeanalizowania z różnych perspektyw teoretycznych i empirycznych. W publikacji podkreślane są globalne i lokalne oblicza rozwoju dziecka, jego relacji z otoczeniem społecznym (swoistej przestrzeni edukacyjnej), jak również współczesne przemiany teorii i praktyki edukacyjnej (w poszczególnych rozdziałach prezentowana jest edukacja jako dziedzina zabezpieczania potrzeb społeczeństwa – jako całości, oraz jako sfera zaspakajania specyficznych potrzeb indywidualnych). Można odnieść wrażenie, że szczególnym zamiarem i istotną perspektywą teoretyczno-empiryczną (uwidaczniająca się również w układzie książki) jest ta, którą określić można jako społeczno-aksjologiczną. Autorzy, oprócz głęboko i poprawnie metodologicznie poczynionych analiz, przybliżają treści o charakterze refleksyjno-przeglądowo-opisowym, jak i takie, które mają służyć rozwojowi teorii – zwłaszcza z obszaru pedagogiki społecznej.
dr hab. prof. UZ Mirosław Kowalski
Dzieci i młodzież w świecie technologii cyfrowej / redakcja naukowa Ewa Janicka-Olejnik, Krzysztof Klimek. Łódź : Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, 2016. - 168 s.
W publikacji podjęto próbę ukazania wpływu Internetu i nowych technologii na młode pokolenie. Autorzy artykułów skoncentrowali się przede wszystkim na wskazaniu negatywnych, ale też pozytywnych aspektów korzystania przez dzieci i młodzież z mediów cyfrowych. W książce omawiane są m.in. takie tematy, jak: cyberagresja, wybrane prawno-karne aspekty zwalczania cyberprzestępczości, destruktywny i konstruktywny wpływ gier komputerowych oraz aksjologiczny kontekst funkcjonowania nastolatków w wirtualnym świecie. Autorzy zgodnie podkreślają, że nowe technologie oraz Internet mogą stać się zarówno źródłem poważnych problemów młodzieży, jak i szansą na ich wszechstronny rozwój. Zwracają również uwagę na ciągłą konieczność podejmowania działań profilaktycznych, edukacyjnych i informacyjnych w celu ograniczenia negatywnych wpływów świata cyfrowego.
Hejtoholik, czyli Jak zaszczepić się na hejt, nie wpaść w pułapkę obgadywania oraz nauczyć zarabiać na tych, którzy cię oczerniają / Michał Wawrzyniak. Gliwice : Wydawnictwo "Helion", cop. 2015. - 230 s.
Hejt do niedawna stanowił wyłącznie czarną stronę sieci. Przyzwyczailiśmy się do niego, a nawet niesłusznie go zaakceptowaliśmy. Efekt? Hejt wyszedł z monitorów na ulice, a my musimy żyć w świecie, w którym każdy może obrobić nam tyłek i zrobić krzywdę — nie tylko słowem, ale i czynem. Hejter rzuca bezpodstawne, agresywne i krzywdzące opinie na prawo i lewo. Kiedyś cierpiały na tym dzieci w gimnazjach, później prezenterzy telewizyjni. Dziś problem ten niebezpiecznie zbliża się do Ciebie. Gwałtownie topnieją szanse na to, abyś nigdy nie poczuł jego niszczycielskiego wpływu. Co gorsza, zrozumiesz wagę problemu dopiero wtedy, gdy dotknie Cię osobiście. Ten czas nadejdzie, prędzej czy później.
Wszyscy doskonale wiemy, że wokół nas żyją ludzie głupi, bezduszni i agresywni. Dlaczego pokornie zgadzamy się na ich obecność w swoim otoczeniu? Nie możemy ich wyeliminować, ale czy naprawdę mamy pozwolić, by zdominowali nas na amen? Może warto otworzyć oczy i coś z tym zrobić?
Internet w psychologii :psychologia w Internecie / redakcja naukowa Bassam Aouli, Kazimierz Czerwiński, Danuta Wosik-Kawala. Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek ; Gniezno : Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium, cop. 2014. - 366 s.
W niniejszym tomie z serii „Komunikacja Społeczna w Edukacji" pod tytułem Internet w psychologii – psychologia w Internecie prezentowany jest m.in. materiał z II i III Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego organizowanego po raz trzeci w Instytucie Psychologii UKW w Bydgoszczy wspólnie z Polskim Towarzystwem Terapeutycznym –Sekcja Poradnictwa i Prezentacji Medialnych. W aktualnym tomie znajdują się również materiały badawcze z warsztatów i seminariów prof. Bassama Aouila. Tom składa się z IV części, w których autorzy piszą o ważnych aspektach społeczno-psychologicznych Internetu w życiu człowieka na tle prozdrowotnego i psychospołecznego funkcjonowania. Materiał ten adresowany jest przede wszystkim do osób zainteresowanych zagadnieniami związanymi z Internetem i jego psychologią oraz z psychologią w Internecie, a także rolą mediów w promocji zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego człowieka w aktualnej rzeczywistości.
źródło adnotacji
Patologia cyfrowego dzieciństwa i młodości : przyczyny, skutki, zapobieganie w rodzinach i w szkołach / Stanisław Kozak. Warszawa : Difin, 2014. - 302 s.
Problematyka książki dotyczy funkcjonowania rodziny w Polsce w XXI wieku pod wpływem technologii cyfrowej (np. Internet, komunikatory, smartfony). Oprócz bezspornych korzyści dotyczących komunikowania się w cyberprzestrzeni dzieci i młodzieży występują jednak, i to często, bardzo poważne zagrożenia dla ich aktualnego oraz przyszłego rozwoju psychicznego i społecznego (np. więzi koleżeńskie), a także rozwoju moralnego (zachowania nieetyczne) . Internet jest bowiem również narzędziem bardzo niebezpiecznym, narzędziem np. przemocy psychicznej Autor ukazuje przyczyny, skutki oraz informacje, jak zapobiegać tej patologii w rodzinach i w szkołach.
Trudny temat? - rozmawiam / Diana R. Jenkins ; przełożyła Małgorzata Figurna-Rogalińska. - Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze, 2017. - 133, [3] s.
Pornografia, cyberprzemoc, materializm, nieuczciwość, parcie na sukces, depresja, uzależnienia – to tylko część drażliwych tematów, które podejmuje w swojej książce Diana R. Jenkins. Przybliża trudne zagadnienia w formie opowiadań. Ich bohaterem jest współczesny nastolatek zmagający się z konkretnym życiowym problemem, będącym wyzwaniem dla jego wiary. Niewielu z nas ma odwagę i pomysł, jak o takich sprawach rozmawiać z dziećmi i młodzieżą, choć wszyscy czujemy, że nie wolno nam pozostawić ich bez komentarza. "Trudny temat? Rozmawiam" to nieoceniona pomoc dla katechetów, nauczycieli i rodziców. Każdy rozdział zawiera propozycje zadań, praktyczne wskazówki oraz krótką modlitwę.
-
Opowiadanie – pokazuje problem.
-
Fakty i dane statystyczne – przygotowują do jego omówienia.
-
Cytaty z Biblii i Katechizmu – ujmują temat w kontekście wiary.
-
Zestaw pytań – ułatwia prowadzenie rozmowy.
Artykuły z czasopism za lata 2018-2019 - wybór
1. Białecka, Bogna. Niebezpieczne zachowania w Internecie. "Wychowawca" 2019, nr 9, s. 14-15.
Omówienie wybranych zagrożeń związanych z internetem : cyberprzemoc, seksting, sextortion, zachowania autodestrukcyjne, fake news.
2. Bujak, Adam. Zagrożenia w cyberprzestrzeni. "Spotkania" 2018, nr 1, s. [59]-70.
Artykuł podejmuje próbę analizy zagrożeń świata wirtualnego powstałego na bazie techniki, a następnie mediów (multimediów, hipermediów) i technologii informacyjno-komunikacyjnch. Sformułowano też tezy mówiące o eliminacji tych zagrożeń lub ich częściowym zniwelowaniu.
3. Deputowski, Piotr. Cyberbaiting jako jedno z zagrożeń teleinformatycznych w pracy nauczyciela. "Meritum" 2019, nr 3, s. 47-52.
Cyberbaiting – zjawisko polegające na celowym sprowokowaniu nauczyciela przez ucznia lub grupę uczniów do nieprofesjonalnego zachowania się oraz nagranie takiego zachowania, a następnie opublikowanie takiego zapisu w mediach społecznościowych.
4. Dziemidowicz, Ewa. Wojtasik, Łukasz. Uważne rodzicielstwo a problem uwodzenia dzieci w internecie. "Psychologia w Praktyce" 2018, nr 2, s. 61-64.
Problem uwodzenia online (grooming) oraz jego skala. Cechy uważnych rodziców oraz ważne tematy rozmów z dziećmi (zasady, wartości, zachowania w relacjach). Zmiany w zachowaniu wskazujące na kłopoty dziecka, w kontekście zagrożenia uwodzeniem.
5. Goetz, Magdalena. Idole z YouTube'a - czego uczą dzieci i młodzież?. "Głos Pedagogiczny" 2018, nr [12] (104), s. 50-53.
Patostreamerzy z YouTube'a, którzy w swoich filmikach i transmisjach pokazują ryzykowne, agresywne czy sprzeczne z prawem zachowania, na przykład filmiki podszywające się pod popularne bajki dla dzieci. Wskazówki dla rodziców jak chronić dziecko przed cyberprzemocą. Wskazówki dla nauczycieli jak używać YuTuba w celach edukacyjnych.
6. Goetz, Magdalena. Na celowniku hejterów. "Głos Nauczycielski" 2018, nr 31/32, s. 20.
Wskazówki dla nauczycieli dotyczące emocjonalnego reagowania na hejt.
7. Gregorek, Anna. Mindfulness - trening uważności dzieci i młodzieży w profilaktyce cyberprzemocy. "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze" 2018, nr 1, s. 30-38.
Profilaktyka cyberprzemocy wykorzystująca praktykę uważności. Mechanizm i skutki działania mindfulness.
8. Kaczmarczyk, Barbara. Szczepański, Piotr. Wybrane zagadnienia cyberbezpieczeństwa. "Zeszyty Naukowe / Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy" 2019, nr 32(3), s. [201]-210.
Przedstawienie problemów związanych z wybranymi zagadnieniami cyberbezpieczeństwa oraz ich wpływ na różne aspekty życia człowieka. Sposoby radzenia sobie z zagrożeniami.
9. Komorowska, Marta. Nadmierne korzystanie ze smartfonów i tabletów a samobójstwa wśród młodzieży. "Remedium" 2019, nr 9, s.6-7.
Samobójstwa i ciężkie stany depresyjne wśród młodzieży oraz ich wzrost w porównaniu do poprzednich lat. Negatywny wpływ nadmiernego korzystania z multimediów na psychikę dzieci i młodzieży.
10 Kubala-Kulpińska, Aleksandra. Cewebryci : dobra czy zła sława internetowa ? /. "Głos Pedagogiczny" 2019, nr 6, s.55-57.
Internet jako narzędzie promujące popularnośc jego użytkowników. Konieczność rozsądnego korzystania z Internetu i krytycznego podejścia do zamieszczonych w nim informacji.
11. Kubala-Kulpińska, Aleksandra. Kiva : fińska odpowiedź na szkolną przemoc. "Głos Pedagogiczny" 2019, nr 6, s.50-51.
Przemoc jako zagrożenie dla zdrowia i życia młodzieży. Działania przeciwdziałające jej występowaniu. Wprowadzenie do walki z przemocą Metody Wspólnej Sprawy.
12. Kudyba, Katarzyna. Dorośli muszą zdać sobie sprawę z zagrożeń w sieci. "Wychowawca" 2019, nr 9, s. 12-13.
Rozmowa z pedagogiem i psychologiem o zagrożeniach w sieci.
13. Łoskot, Małgorzata. Hejt w sieci : groźny przejaw uczniowskiej mowy nienawiści. "Głos Pedagogiczny" 2018, nr [3] (97), s. 52-54.
Procedura i interwencja w szkole. Drogi ochrony prawnej.
14. Łoskot, Małgorzata. Uczeń bezpieczny w sieci : wspólna sprawa szkoły i rodziny. "Głos Pedagogiczny" 2019, nr [2] (106), s. 4-7.
Propagowanie działań na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w sieci - prowadzenie rozmów o zagrożeniach w sieci, nauka krytycznego odbioru informacji oraz budowania własnego wizerunku w Internecie. Komunikacja online dzieci i młodzieży.
15. Małysz, Zbigniew. Agresywność, agresja, przemoc, bullying i cyberbullying jako problemy opiekuńczo-wychowawcze XXI wieku. "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze" 2018, nr 1, s. 12-20.
Opis i wyjaśnienie zjawiska dręczenia/tyranizowania szkolnego (bullyingu) i cyberprzemocy - jako wymiary funkcjonowania psychospołecznego.
16. Mierżyńska, Małgorzata. Grzeczne w realu, agresywne w sieci. "Psychologia" 2018, nr 3, s. 60-63.
W realu funkcje ofiary, sprawcy i świadka są wyraźnie rozdzielone. W sieci przenikają się. Mobbowani często przeradzają się w hejterów, a świadkowie stają się sprawcami czyjejś krzywdy.
17. Nowakowski, Krzysztof. Szkodliwość cyberprzemocy w ocenie młodzieży /. "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze" 2018, nr 7, s. 44-51.
Agresja elekronicznej wśród młodzieży - z ich własnej perspektywy. Badania.
18. Pawłowska, Sylwia. Mroczne zakamarki Youtube'a - patostreaming. "Remedium" 2018, nr 6, s. 2-4.
Mianem patosreamingu określa się działalność youtuberów, którzy publikują relacje ze swojej aktywności, opatrzone autorskim komentarzem, przedstawiające ich zachowania uznawane powszechnie jako patologiczne. Motywacje twórców i widzów oraz negatywne konsekwencje jakie wiążą się z tworzeniem i oglądaniem tego rodzaju filmów.
19. Pawłowska, Sylwia. Patotreści w Internecie : wyniki i wnioski z badań /. "Remedium" 2019, nr 9, s.25-27.
Definicja patotreści. Patotreści i ich szerzenie się w Internecie. Popularność treści demoralizujacych wsród młodzieży i wpływ cyfrowych celebrytów na postępowanie użytkowników Internetu.
20. Polcyn, Sylwia. Wyzwania dla edukacji medialnej w kontekście destrukcyjnego fenomenu patostreamerów. "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze" 2018, nr 10, s. 3-10.
Patologiczne treści umieszczane w przestrzeni wirtualnej i ich negatywne konsekwecje dla dzieci i młodzieży. Działania edukacyjne przeciwdziałające skutkom destrukcyjnych zjawisk w Internecie.
21. Prądziński, Jacek. Hejt i mowa nienawiści : od źródła do przeciwdziałania. "Poradnik Bibliotekarza" 2019, [nr] 3, s. 4-6.
Mowa nienawiści to negatywne wypowiedzi (zwłaszcza w Internecie i na portalach społecznościowych) o jednostkach albo grupach ludzi opierające się jedynie na tym, że należą do konkretnej kategorii.
22. Pyżalski, Jacek. Bezpieczny Internet w szkole - jak zapobiegać cyberprzemocy?. Rozm. przepr. Małgorzata Nahajowska. "Głos Pedagogiczny" 2018, nr [3] (97), s. 16-19.
Rozmowa z trenerem w obszarze komunikowania i trudnych zachowań na temat profilaktyki cyberprzemocy w środowisku szkolnym.
23. Smętek, Joanna. Warso, Zuzanna. Cyberprzemoc wobec kobiet. "Niebieska Linia" 2018, nr 2, s. 14-17.
Formy przemocy wobec kobiet w sieci.
24. Teutsch, Agata. Alfabet zgody. "Niebieska Linia" 2019, nr 2, s. 1-4.
Alfabet zgody - kampania promująca ideę zgody w relacjach międzyludzkich i mediach społecznościowych.
25. Zając, Dorota. Internet a edukacja seksualna młodzieży, czyli o wyimaginowanym wizerunku seksu oraz tworzeniu nieistniejących standardów i norm seksualnych w sieci. "Biologia w Szkole z Przyrodą" 2018, nr 6, s. [9]-13.
Aktywność młodzieży o charakterze seksualnym w Internecie - cyberpornografia i cyberseks. Sexting i web-cam sexting - wysyłanie filmików i zdjęć o charakterze erotycznym lub pornograficznym (także w czasie rzeczywistym) przy użyciu telefonów komórkowych. Wpływ tych zjawisk na rozwój emocjonalny młodzieży.
26. Żyłkowska, Aleksandra. Nastolatek w seksualnym świecie. "Niebieska Linia" 2019, nr 2, s. 13-15.
Edukacja seksualna w Polsce. Cyberseksualność. Trójkąt bermudzki traumy. Profilaktyka przemocy i zachowań agresywnych wśród uczniów.