NEURODYDAKTYKA
Neurodydaktyka to dyscyplina naukowa wykorzystująca wyniki badań mózgu do tego, aby zmienić dotychczasowe podejście do nauczania, czyli zweryfikować skuteczność stosowanych dotąd metod dydaktycznych i opracować koncepcję nauczania przyjaznego mózgowi, dostosowanego do sposobu jego funkcjonowania, wykorzystującego jego naturalny potencjał.
„Mózg ucznia, to miejsce pracy nauczyciela.”
Manfred Spitzer
CO TO JEST NEURODYDAKTYKA?
NEURODYDAKTYKA – gałąź pedagogiki i dydaktyki, zainicjowana przez Richarda Bandlera i Johna Grindera (Stany Zjednoczone), w latach 70-tych. Ukazuje potrzebę stymulacji neuronów podczas procesu przyswajania wiedzy oraz metody, które w całości wykorzystują potencjał mózgu, wzmacniają i zwiększają jego sprawność, w ten sposób uczenie staje się ciekawsze i bardziej angażujące neuron. Sposoby trwalszego zapamiętywania nowych informacji, ich powiązanie z życiowymi doświadczeniami, postuluje taki sposób organizacji procesu dydaktycznego, który jest w zgodzie z naturalnymi preferencjami pracy ludzkich mózgów.
CELE NEURODYDAKTYKI - celem jest zbudowanie nowego modelu nauczania i uczenia się, który w oparciu o naturalne zdolności mózgu, pozwoli stworzyć optymalne warunki do jego rozwoju. Nie będzie to możliwe bez wiedzy o tym, co steruje naszą uwagą, co powoduje, że mózg ulega pobudzeniu, a co go wyłącza. Nauczyciele powinni wiedzieć, co aktywizuje sieci neuronalne, a tym samym inicjuje proces uczenia się. Ludzki mózg uczy się wprawdzie cały czas, ale tylko tego, co dana jednostka uzna za subiektywnie nowe, ważne lub potrzebne. Czy nam się to podoba czy nie, musi przyjąć do wiadomości fakt, iż człowiek nie jest zewnątrz-sterowny i efektywnie wykorzystuje swoje możliwości jedynie wtedy, gdy uruchamia się motywacja wewnętrzna.
PAMIĘTAJ
-
Nauka wymaga aktywności uczącej się jednostki.
-
Mózg stara się połączyć wszystko ze wszystkim.
-
Łatwo zapamiętujemy to, co ma dla nas subiektywne znaczenie.
-
Wiedza tworzy strukturę.
-
Dla mózgu odkrywanie jest dużo ciekawsze niż reprodukcja.
-
Dla mózgu odkrywanie jest dużo ciekawsze niż reprodukcja.
-
Stres blokuje proces uczenia się.
-
Efektywność nauki zależy od głębokości przetwarzania informacji.
-
Dzięki emocjom informacje są lepiej zapamiętywane.
-
Nasze mózgi wyspecjalizowane są w odkrywaniu reguł w otaczającym nas świecie.
-
Pamięć nie jest workiem bez dna, a układ limbiczny ma określoną wydolność.
METODY NAUCZANIA ZGODNE Z NEURODYDAKTYKĄ
METODA PROJEKTÓW
Uczniowie pracują nad długoterminowym zadaniem (projektem), rozwiązując realne problemy, szukając informacji i tworząc własne rozwiązania.
Dlaczego ta metoda jest przyjazna dla mózgu?
-
Aktywuje wiele obszarów mózgu (myślenie analityczne, kreatywność, planowanie).
-
Wzmacnia motywację i poczucie odpowiedzialności.
-
Sprzyja pracy zespołowej i praktycznemu zastosowaniu wiedzy.
METODA STORYTELLING
Przekazywanie wiedzy poprzez opowieści, które angażują emocjonalnie i pobudzają wyobraźnię.
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Mózg lepiej zapamiętuje informacje w kontekście fabularnym.
-
Emocje i obrazy mentalne ułatwiają utrwalenie wiedzy.
-
Uczeń może utożsamiać się z bohaterami i sytuacjami, co ułatwia przyswajanie treści.
UCZENIE SIĘ PRZEZ DOŚWIADCZENIE
Uczniowie zdobywają wiedzę poprzez praktyczne działania – eksperymenty, symulacje, modele.
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Mózg zapamiętuje lepiej, gdy jest zaangażowany w rzeczywiste działanie.
-
Aktywuje pamięć proceduralną, co ułatwia długotrwałe przechowywanie informacji.
-
Pobudza ciekawość i naturalną chęć odkrywania.
GAMIFIKACJA I GRY EDUKACYJNE
Nauka odbywa się poprzez mechanizmy znane z gier (punkty, poziomy, wyzwania, rywalizacja).
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Wzbudza emocje i zaangażowanie, co sprzyja zapamiętywaniu.
-
Uczy poprzez zabawę, co obniża stres związany z nauką.
-
Wzmacnia motywację wewnętrzną.
UCZENIE SIĘ WIELOZMYSŁOWE
Nauka angażująca różne zmysły (wzrok, słuch, dotyk, ruch).
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Wspiera lepsze zapamiętywanie przez aktywację różnych obszarów mózgu.
-
Sprzyja koncentracji i lepszemu rozumieniu materiału.
-
Ułatwia przyswajanie wiedzy osobom o różnych stylach uczenia się.
METODY AKTYWIZUJĄCE I PRACA ZESPOŁOWA
Uczniowie uczą się poprzez dyskusję, burzę mózgów, debaty, pracę w grupach.
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Interakcje społeczne pobudzają produkcję dopaminy, co zwiększa motywację.
-
Wzmacnia umiejętności społeczne i komunikacyjne.
-
Nauka w grupie sprzyja lepszemu zapamiętywaniu informacji.
NAUCZANIE PRZEZ RUCH
Przekazywanie wiedzy poprzez opowieści, które angażują emocjonalnie i pobudzają wyobraźnię.
Dlaczego jest przyjazna dla mózgu?
-
Mózg lepiej zapamiętuje informacje w kontekście fabularnym.
-
Emocje i obrazy mentalne ułatwiają utrwalenie wiedzy.
-
Uczeń może utożsamiać się z bohaterami i sytuacjami, co ułatwia przyswajanie treści.
CIEKAWOSTKI
Mózg w prawie 80% składa się z wody. Dlatego jeżeli jesteśmy odwodnieni wpływa to na naszą pamięć i koncentrację.
Kawałek tkanki mózgowej o wielkości ziarna piasku zawiera 100 000 neuronów i 1 miliard synaps, które komunikują się między sobą.
Celem neurodydaktyki jest maksymalne wykorzystanie funkcjonowania mózgu, jeśli chodzi o przyswajanie nowej wiedzy.
Neurodydaktyka uświadamia nam, że każdy mózg jest inny
i uczy się w inny sposób.
Aby uczniowie mogli otrzymywać wiedzę i przetwarzać i wchłaniać ją oraz efektywnie uczestniczyć w procesie uczenia się, nauczyciele muszą brać pod uwagę kilka czynników. Pierwszym z nich jest stworzenie pozytywnego środowiska w klasie. Ponadto powinni wziąć pod uwagę następujące kwestie:
-
Bliskość i empatia nauczycieli z uczniami ma olbrzymie znaczenie. Jeśli nauczyciele potrafią dzielić się ze swoimi uczniami pozytywnym nastawieniem, duża część ich pracy zostanie wykonana.
-
Sale lekcyjne powinny być wolne od nadmiernego stresu, ponieważ jest to szkodliwe dla nauki. Niski poziom stresu może stymulować i motywować uczniów, a oni będą w stanie sobie z tym poradzić.
-
Emocje i pamięć są ze sobą połączone. Jeśli nauczyciele potrafią tworzyć emocjonalne powiązania z tematami, których nauczają, ułatwi to naukę.
-
Innym narzędziem neurodydaktyki jest wykorzystanie filmów, obrazów, muzyki i zjawisk związanych z ich doświadczaniem. Pobudzają one zmysły uczniów, pozwalając na bardziej holistyczne doświadczenie uczenia się.