DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY
zestawienie bibliograficzne w wyborze obejmujące wydawnictwa zwarte i artykuły z czasopism ze zbiorów dolnośląskich bibliotek pedagogicznych
Depresja i samobójstwa dzieci i młodzieży : żyć nie umierać : poradnik dla rodziców i nauczycieli. Joanna Chatizow. Warszawa : Difin, 2018. - 182, [2] strony
Depresja jest chorobą, a nie oznaką słabości; jest raczej konsekwencją tego, że było się silnym zbyt długo. Książka ma za zadanie pomóc rodzicom, opiekunom, nauczycielom zrozumieć, czym jest depresja dla młodego człowieka, co się z nim wtedy dzieje, jakie myśli i uczucia nim targają. Młodzież opowiada o tym własnymi słowami, które bardziej przekonują niż jakikolwiek akademicki opis. Warto również dowiedzieć się, co w takich sytuacjach radzą specjaliści, na czym polega ich pomoc i jakie mogą być konsekwencje, kiedy taka pomoc jest dla dziecka niedostępna.
Dziecko z depresją w szkole i przedszkolu : informacje dla pedagogów i opiekunów / Monika Turno. Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2010. - 28 s.
Publikacja z serii „One są wśród nas”, które powstawały na wniosek środowiska pedagogicznego i są kontynuacją poprzedniej edycji poświęconej chorobom organicznym. Tym razem obejmują sferę życia psychicznego dzieci i młodzieży, która jest równie ważna jak ta, która obejmuje choroby opisane uprzednio. Publikacje są wynikiem prac międzyresortowego zespołu do spraw przeciwdziałania dyskryminacji dzieci przewlekle chorych, w skład którego weszli przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ośrodka Rozwoju Edukacji. Każda z tych publikacji zawiera szczegółowe informacje na temat postępowania z dzieckiem przewlekle chorym w szkole i przedszkolu, przybliża nauczycielom, rodzicom i uczniom jego specyficzne trudności funkcjonowania, a także wskazuje kierunki i sposoby rozwiązywania ewentualnych problemów.
Nastolatek a depresja : praktyczny poradnik dla rodziców i młodzieży / Konrad Ambroziak, Artur Kołakowski, Klaudia Siwek. - Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019. - 304 strony
Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać to kompendium wiedzy na temat depresji, jej przyczyn oraz metod leczenia. Jej dopełnieniem jest niniejsza książka – swoisty instruktarz zawierający rady, wskazówki, ćwiczenia, podpowiedzi i odpowiedzi na nurtujące pytania. To wyczerpujący poradnik skierowany do głównych zainteresowanych: nastolatków dotkniętych depresją i ich rodziców.
Rodzicu, dzięki lekturze dowiesz się między innymi:
-
jak zaakceptować chorobę dziecka i jej konsekwencje,
-
jak poradzić sobie z uporczywym poczuciem winy,
-
jakie twoje zachowania sprzyjają leczeniu, a jakie mogą je zakłócić,
-
jak motywować, chwalić i nagradzać swojego nastolatka,
-
czego możesz wymagać od dziecka z depresją i jak to egzekwować,
-
jak zadbać o siebie i pozostałych członków rodziny.
Nastolatku, dzięki lekturze dowiesz się między innymi:
-
jak rozmawiać z innymi o swojej chorobie,
-
jak planować swoją codzienność (dom, szkoła, czas wolny),
-
jak postępować w sytuacjach kryzysowych (spadek nastroju, myśli samobójcze),
-
jak pracować ze swoimi emocjami – poznasz techniki akceptacji i uważności,
-
jak radzić sobie z krzywdzącą stygmatyzacją społeczną,
-
jak się przygotować i zmotywować do terapii.
Skuteczne interwencje w pracy z młodymi ludźmi z grup ryzyka / pod red. Kathryn Geldard ; [tł. Krzysztof Mazurek]. Warszawa : PARPAMEDIA Wydawnictwo Edukacyjne : Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2010. - 256 s.
Scharakteryzowano programy profilaktyczne i terapeutyczne stosowane głównie przez psychologów i psychiatrów, także przez nauczycieli, pracowników socjalnych itp. w USA, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii. Przedstawiono założenia opracowywania programu prewencyjnego. Programy (adresowane często także do rodziców) dotyczą: budowania odporności psychicznej, wzmacniania wsparcia w grupach rówieśniczych, walki z depresją, przeciwdziałania postawom autodestrukcyjnym, zapobiegania samobójstwom, pracy z grupami przestępczymi, prewencji i reakcji na bullying, interwencji , zapobiegania i radzenia sobie z uzależnieniami, kształtowania właściwych postaw wobec seksu, pracy w środowisku osób z anoreksją lub bulimią , reagowania na członkostwo w sektach, pomagania wychowankom rodzin zastępczych lub w domach dziecka.
Trudny temat? - rozmawiam / Diana R. Jenkins ; przełożyła Małgorzata Figurna-Rogalińska. Poznań: Wydaw. Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze, 2017. - 133, [3] s.
Pornografia, cyberprzemoc, materializm, nieuczciwość, parcie na sukces, depresja, uzależnienia – to tylko część drażliwych tematów, które podejmuje w swojej książce Diana R. Jenkins. Przybliża trudne zagadnienia w formie opowiadań. Ich bohaterem jest współczesny nastolatek zmagający się z konkretnym życiowym problemem, będącym wyzwaniem dla jego wiary. Niewielu z nas ma odwagę i pomysł, jak o takich sprawach rozmawiać z dziećmi i młodzieżą, choć wszyscy czujemy, że nie wolno nam pozostawić ich bez komentarza.
„Trudny temat? Rozmawiam” to nieoceniona pomoc dla katechetów, nauczycieli i rodziców. Każdy rozdział zawiera propozycje zadań, praktyczne wskazówki oraz krótką modlitwę.
Trudny czas dojrzewania : jak pomóc nastolatkom radzić sobie z emocjami, osiągać cele i budować więzi, stosując terapię akceptacji i zaangażowania oraz psychologię pozytywną / Louise Hayes, Joseph Ciarrochi ; przekład: Sylwia Pikiel. Wydanie pierwsze w języku polskim. Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019. - 383 strony
Nastolatki jednego dnia mogą doświadczać intensywnych i zupełnie przeciwstawnych uczuć: euforii i przygnębienia, poczucia przynależności do grupy rówieśniczej i poczucia wykluczenia z niej, entuzjazmu i zniechęcenia, brawury i lęku, wiary w siebie i zwątpienia we własne możliwości. Odczuwają silny stres, ponieważ brakuje im umiejętności potrzebnych do radzenia sobie z przytłaczającymi emocjami oraz nawiązywania satysfakcjonujących relacji. Przedstawiony w książce model pracy z młodzieżą (DNA-V) łączy założenia terapii akceptacji i zaangażowania oraz psychologii pozytywnej z najnowszą wiedzą naukową na temat procesów rozwojowych. Jest to całościowy program pokazujący, jak pomóc młodym ludziom odkryć i rozwijać własne mocne strony, radzić sobie z trudnymi emocjami oraz przełamywać negatywne wzorce myślenia. Zaprezentowane narzędzia pomagają wykształcić umiejętności psychologiczne, które pozwolą młodym osobom zaangażować się w działania zgodne z własnymi wartościami, osiągnąć stawiane sobie cele, w pełni zrealizować swój potencjał oraz zbudować pozytywne relacje z rówieśnikami i rodziną. Umiejętności te ułatwią im przejście przez trudny okres dojrzewania. Zaprezentowana wiedza została zilustrowana przykładami i opisami przypadków. Książka zawiera zestaw przydatnych materiałów, takich jak formularze i karty pracy, a także ćwiczenia i rady dotyczące dostosowania technik do indywidualnych potrzeb nastolatka. Autorzy wyjaśniają też, jak zorganizować pracę w dużych grupach i klasach szkolnych. Niniejsza książka to nieocenione źródło wiedzy dla psychologów, psychoterapeutów, nauczycieli i pedagogów oraz dla każdego, komu leży na sercu dobro młodzieży.
W pułapce myśli - dla nastolatków : jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem / Louise Hayes, Ann Bailey, Joseph Ciarrochi ; przekład: Agnieszka Cioch. - Wydanie pierwsze w języku polskim 2019 rok. Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019. - 168 stron
Autorzy bestsellerowej książki „W pułapce myśli” powracają do Ciebie z kontynuacją swojego poradnika, który tym razem kierują przede wszystkim do ludzi młodych, nastolatków znajdujących się u progu dorosłości. Porzucenie dzieciństwa i wkroczenie w świat ludzi dorosłych nie zawsze przebiega płynnie. W zdecydowanej większości przypadków to etap burzliwy. Nie radzisz sobie z problemami, jakie Cię dotykają? Presja otoczenia, wątpliwości, stres związany z kolejnymi egzaminami i koniecznością podejmowania ważnych, życiowych decyzji potrafią wpędzić młodego człowieka nawet w depresję.
Dowiedz się, jak nie poddać się emocjom i wyjść z problemów okresu dorastania obronną ręką. W książce autorzy radzą, w jaki sposób odnaleźć cel w życiu i czym powinieneś kierować się w dążeniu do szczęścia. Możliwe rady te przydadzą się i Tobie, a może dodasz dzięki nim pewności siebie swojemu synowi lub córce? Atutem książki „ W pułapce myśli – dla nastolatków. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem” jest to, że napisano ją prostym, zrozumiałym dla każdego językiem. Jej idea bez trudu dotrze do młodego czytelnika.
Wybór artykułów za lata 2010-2020
1. Chatizow, Joanna. Dziecko w depresji. Rozm. przepr. Kinga Bartkowiak. "Głos Pedagogiczny" 2019, nr [2] / [3] (106), s. 8-12.
Rozmowa z autorką publikacji dotyczących zdrowia psychicznego o depresji dzieci, syndromie presuicydalnym i działaniach profilaktycznych.
2. Goetz, Magdalena. Dziecko z depresją. "Głos Nauczycielski" 2019, nr 1/2, s. 24.
Uczeń z diagnozą depresji. Wskazówki dla nauczycieli.
3. Goetz, Magdalena. Symptomy depresji u dzieci i młodzieży. "Dyrektor Szkoły" 2015, nr 12, s. 58-61.
Wskazówki dla rodziców i nauczycieli dotyczące sygnałów ostrzegawczych wskazujących na depresję u nastolatków.
4. Jędryszek-Geisler, Aleksandra. Depresja nastolatków. "Przegląd Oświatowy" 2010, nr 14, s. 13-14.
Kliniczne objawy depresji dzieci i młodzieży. Czynniki związane z występowaniem depresji.
5. Komorowska, Marta. Depresja u dzieci i młodzieży. "Remedium" 2010, nr 6, s. 8-9.
Przyczyny i diagnoza depresji u dzieci i młodzieży.
6. Kubala-Kulpińska, Aleksandra. Depresja - nie oceniam akceptuję. "Głos Pedagogiczny" 2016, nr [5] (79), s. 44-46.
Wskazówki dla nauczycieli jak pomóc uczniom walczyć z depresją. Źródła, objawy i diagnozowanie depresji. Interwencja kryzysowa. Jak
przeprowadzić rozmowę w uczniem.
7. Kuśpit, Małgorzata. Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży. "Remedium" 2016, nr 11, s. 1-5.
Przyczyny i objawy depresji. Typy zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży według A. Kępińskiego. Obraz kliniczny zachowań depresyjnych u dzieci i młodzieży (odmienny w zależności od wieku dziecka). Oddziaływania terapeutyczne.
8. Łoskot, Małgorzata. Depresja dziecięco-młodzieżowa - kryteria diagnostyczne. "Głos Pedagogiczny" 2012, nr [9] (43), s. 24-25.
Opis podstawowych kryteriów diagnostycznych. Objawy możliwe do zaobserwowania w szkole.
9. Łoskot, Małgorzata. Najczęstsze zaburzenia zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. "Głos Pedagogiczny" 2020, nr [8] (121), s. 28-31.
Najczęstszymi zaburzeniami rozpoznawanymi w dzieciństwie i okresie dojrzewania są: zaburzenia nerwicowe, zaburzenia odżywiania, zaburzenia rozwoju psychologicznego oraz zaburzenia zachowania i emocji. W artykule przedstawiono główne kryteria diagnostyczne - objawy zaburzeń, które powinny wzbudzić niepokój rodziców i nauczycieli.
10. Łuba, Małgorzata. Jak wspierać ucznia z objawami depresji?. "Świat Problemów" 2017, nr 2, s. 24-27.
Wskazówki dotyczące pracy z osobą z objawami depresji , koncentrujące się na wzmocnieniu aktywności, poprawie samooceny i nastroju oraz budowaniu pozytywnej mowy wewnętrznej. Wytyczne na temat higieny snu.
11. Łuba, Małgorzata. Wsparcie ucznia z objawami depresyjnymi. "Świat Problemów" 2017, nr 1, s. 34-38.
Objawy depresji. Przykładowe pytania pomocne w stwierdzeniu obecności objawów depresyjnych u dziecka / nastolatka. Różnice między
przygnębieniem a depresją. Wsparcie psychoterapeutyczne i psychiatryczne.
12. Pawłowska, Sylwia. Depresja wśród dzieci i młodzieży. "Remedium" 2018, nr 10, s. 2-4.
Diagnozowanie depresji u nieletnich. Grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia depresji. Symptomy depresji u młodszych dzieci. Wskazówki jak pomoc dziecku cierpiącemu na depresję. Profilaktyka.
13. Prudaczuk, Paula. Jak rozpoznać i zrozumieć dziecko z depresją?. W:."Opieka, pomoc, wsparcie w edukacyjnej rzeczywistości. Red. nauk. Wiesława Walc." 2019, s. [48]-55.
W opracowaniu przedstawiono pojęcie depresji i jej poziomy. Zaprezentowano koncepcje wyjaśniające przyczyny powstawania depresji oraz jej objawy wśród dzieci i młodzieży. Na koniec omówiono formy pomocy i profilaktyki możliwe do podjęcia w szkole i w środowisku rodzinnym.
14. Romanowska-Grąda, Katarzyna. Uczeń w kryzysie. "Sygnał" 2016, nr 6, s. 7-10.
Wskazówki dla nauczycieli i wychowawców jak wspierać dzieci i młodzież z depresją. Sygnały ostrzegawcze w przypadku skłonności
samobójczych u dzieci i młodzieży.
15. Sikora-Liwacz, Katarzyna. Brak mowy w epizodzie depresji z objawami psychotycznymi - studium przypadku. "Psychologia w Praktyce" 2020, nr 1, s. 20-24.
Objawy i diagnoza depresji u dzieci. Opis przypadku - 10-letni chłopiec (interwencje medyczne, informacje z wywiadu, w szpitalu, diagnozowanie).
16. Strzelecka-Lemiech, Alicja. Podejrzenie depresji - rozmowa z uczniem. "Głos Pedagogiczny" 2012, nr [9] (43), s. 26-27.
Sfera emocjonalna. Sfera poznawcza. Dolegliwości somatyczne. Sfera interpersonalna.
17. Strzelecka-Lemiech, Alicja. Uczeń w depresji. "Głos Pedagogiczny" 2012, nr [9] (43), s. 4-6, 8.
Rozpoznanie choroby. Objawy. Sygnały, na które trzeba zwrócić uwagę. Jak pomóc uczniowi.
18. Taraszkiewicz, Małgorzata. Depresja dzieci i młodzieży. "Szkoła : miesięcznik dyrektora" 2019, nr [2] (115), s. 59-61.
Obraz dziecka z depresją. Zjawisko wypalenia u dzieci.
19. Zdunek, Aneta. Od smutku do depresji. "Świat Problemów" 2010, nr 5, s. 21-23.
Depresja - choroba nie tylko dorosłych.
20. Zubrzycka, Elżbieta. Depresja u dzieci - na czym polega i jak jej zapobiegać. "Biblioterapeuta" 2020, nr 2, s. 2-8.
Poczucie bezsilności, bezradności wynika w dużej mierze z nastawień i przekonań na własny temat, np. "jestem nie dość dobry", "nie uda mi się itp. W książkach proponowanych przez autorkę znajdują się treści, gry, zabawy mające na celu uczenie dziecka pozytywnego nastawienia do siebie i do świata.