Arteterapia
A R T E T E R A P I A
tematyczne zestawienie materiałów opracowane w oparciu o źródła wiedzy i informacji dostępne w zasobach Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu i sieci bibliotek pedagogicznych Dolnego Śląska
Arteterapia. Cz. 1,Teoria / pod red. nauk. Bartosza Łozy i Aleksandry Chmielnickiej-Plaskoty. Wyd. 2 zm. Warszawa: Difin, 2014. - 306 s.
O arteterapii można mówić poprzez podobieństwo do psychoterapii. Psychoterapia jest częścią psychiatrii, metodą leczenia zaburzeń psychicznych za pomocą szczególnych technik – osobistych oddziaływań terapeuty. W przypadku arteterapii medycznej też mówimy o leczeniu za pomocą szczególnych technik – przy wykorzystaniu środków artystycznych. Z arteterapią jest też podobny kłopot jak z psychoterapią – wykracza poza oddziaływania medyczne. Przy wykorzystaniu jej metod możliwa jest zmiana postaw psychologicznych, socjologicznych czy kulturowych. W tym kontekście określenie „terapia” staje się mylące, a powinno wyraźnie dyscyplinować. I jeszcze jedno podobieństwo do psychoterapii – arteterapia nie posiada krytycznej sumy badań empirycznych potwierdzających „tak” lub „nie” wskazania i efektywność stosowania. To nie zarzut, lecz raczej wyzwanie dla naukowców i praktyków.
Dlaczego więc arteterapia? Ani terapeuci, ani przede wszystkim pacjenci nie chcą rezygnować ze szczególnej postawy arteterapeutycznej, która pozwala przezwyciężać niemoc innych metod leczenia. Nie chcą rezygnować z postawy, która wyzwala akt twórczy – udostępnia im energię życiową i poczucie sprawstwa we własnym życiu, a zwłaszcza w chwili próby – w chorobie.
Upowszechnienie i emancypacja arteterapii powodują, że nieuchronne stają się procesy standaryzacji. Ten podręcznik jest także tego wyrazem. To obrastanie przepisami budzi niechęć artystów, ale jest gwarancją bezpieczeństwa dla pacjentów. Ustalenie reguł stwarza podstawy do dalszego wzrostu wiedzy i praktyki.
Arteterapia. Cz. 2, Praktyka / pod red. nauk. Bartosza Łozy i Aleksandry Chmielnickiej-Plaskoty. Wyd. 2 zm. Warszawa : Difin, 2014. - 302 s.
Drugi tom Arteterapii stanowi rozwinięcie teoretycznych treści zawartych w pierwszej części cyklu. Publikacja powstała na bazie wielu doświadczeń, z udziałem wielu ośrodków i autorytetów, polskich i zagranicznych, w tym również w oparciu o praktykę kliniczną realizowaną poprzez interdyscyplinarny zespół w Mazowieckim Specjalistycznym Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Tworkach.
Praktyka składa się z dwóch bloków tematycznych.
Pierwszy, pt. Arteterapia w procesie leczenia psychiatrycznego opisuje programy oraz wybrane warsztaty arteterapeutyczne skierowane do pacjentów w okresie leczenia oraz rehabilitacji psychiatrycznej.
Drugi blok tematyczny to programy edukacyjno-kliniczne, które mogą być prowadzone w placówkach medycznych. Stosowane w psychiatrii zakładają stymulowanie, modyfikację doświadczeń, poszerzanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Programy edukacyjno-kliniczne w zastosowaniu klinicznym są istotnym czynnikiem pobudzającym aktywizację arteterapeutyczną. Dzięki temu monografia ta pozwoli czytelnikom doświadczyć wielu wymiarów arteterapii - jako metody badawczej, terapeutycznej i edukacyjnej. Jej szerokie spektrum oddziaływań w istotny sposób poszerza obszar pomocy i opieki zdrowotnej dla osób chorych.
Publikacja jednocześnie ma charakter uniwersalny, proponowane warsztaty mogą być wykorzystywane w rehabilitacji psychiatrycznej osób chorych bądź niepełnosprawnych psychicznie, ale także w pracy z osobami, w tym z dziećmi, przejawiającymi zaburzenia kontaktu interpersonalnego, zaburzenia emocjonalne czy zaburzenia zachowania. Ta książka powstała by poczuć, przeżyć i przepracować warsztaty arteterapeutyczne.
źródło adnotacji
Arteterapia. Cz. 3, Projekty / pod redakcją naukową Bartosza Łozy i Aleksandry Chmielnickiej-Plaskoty. Warszawa: Difin, 2016. - 408, [2] s. ISBN 978-83-7930-517-9.
Część 3 poświęcona została w całości twórcom i ich projektom arteterapeutycznym. Arteterapia, podobnie jak sztuka, jest napędzana energią procesu twórczego, ale występuje też drugie, wyjątkowe źródło energii – kontakt terapeutyczny, katharsis, przemiana, uzdrowienie. Mamy więc do czynienia z „dwiema energiami”, których interakcje przyjmują rozmaite, osobiste formy. O ile dwa poprzednie tomy „Arteterapii” były pragmatyczne i w pewnym stopniu – akademickie, o tyle w III tomie przychodzi pora na wydobycie roli samych autorów tych przemian – arteterapeutów. Ludzie ci nie są anonimowi, a w wielu przypadkach tworzą wspaniałe szkoły arteterapii. Wydaje się fascynujące, by prześledzić, jak powstawały wielkie projekty i jaką rolę w tym odgrywali ich kreatorzy. Niedawna śmierć Pana Doktora Andrzeja Kowala, współtwórcy polskiej arteterapii, uzmysławia boleśnie, że bez odniesienia się wprost do twórcy, dzieło pozostaje – w jakiejś swojej istotnej części – bezosobowe i daremne.
źródło adnotacji
Arteterapia i warsztaty edukacji twórczej / Maja Stańko-Kaczmarek. Warszawa: Difin, 2013. - 167, [1] s.
W pierwszej części książki dokonano analizy zjawiska kreacji plastycznej z perspektywy możliwości stosowania jej w psychoterapii i edukacji. Następnie (w rozdziałach 2 i 3) przedstawiono charakterystykę działań arteterapeutycznych i warsztatowych z zakresu edukacji twórczej, które w największym stopniu z wszystkich działań o charakterze psychoterapeutycznym oraz edukacyjnym bazują na kreacji. Poza pogłębioną charakterystyką tych dziedzin, w rozdziale 4 przedstawiono ich porównanie pod względem kilku najważniejszych aspektów. Przedmiotem tej części książki jest refleksja nad rzeczywistymi oraz rzekomymi podobieństwami, jak również opis różnic, które decydują o odrębności tych dwóch dziedzin. Rozdział 5 dotyczy podstawowego zagadnienia, jakim jest sposób wyjaśniania działania arteterapii i warsztatów twórczego rozwoju. Terapeutyczny, edukacyjny i rozwojowy wymiar kreacji jest ujmowany przez różne koncepcje psychologiczne, pedagogiczne i kulturowe. W tej części dokonano opisu i analizy podstawowych procesów psychicznych biorących udział w kreacji z perspektywy ich terapeutycznego, edukacyjnego i rozwojowego potencjału oraz ich roli w osiąganiu celów psychoeterapeutycznych i edukacyjno-rozwojowych.
Arteterapia : inspiracje i wartości / Tomasz Rudowski. Wyd. 2 zm. Warszawa: Eneteia - Wydawnictwo Psychologii i Kultury, 2014. - 188, [1] s., [8] s.
Celem arteterapii nie jest tworzenie dzieł sztuki, a zatem utworów odpowiadających określonym kanonom artystyczno-estetycznym, lecz przede wszystkim proces tworzenia nastawiony na trwałe przywracanie pacjentowi (podopiecznemu) wiary w życie, w jego sens.
Arteterapia, będąc dyscypliną wiedzy i umiejętności należącą do pedagogiki, psychologii i psychiatrii, korzystając z komunikacji werbalnej i pozawerbalnej, jest nastawiona na wszechstronną aktywność twórczą, a więc plastykę, muzykę, dramę, taniec, literaturę piękną itd. Oczywiście, ze względu na specjalizacje artystyczne arteterapeuci winni wykazać się kwalifikacjami zawodowymi. Ich przygotowaniem zajmują się uczelnie posiadające kadrę naukową, w skład której wchodzą artyści z przygotowaniem psycho-socjo-pedagogicznym.
źródło adnotacji
Arteterapia : od rozważań nad teorią do zastosowań praktycznych / red. Wiesław Karolak, Barbara Kaczorowska. Łódź: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna 2012. - 395 s.
Prezentowana publikacja jest zbiorem rozważań naukowych, opisów procesów i rezultatów działań arteterapeutycznych otrzymanych od uczestników III Międzynarodowej Konferencji Szkoleniowo-Naukowej „ARTETERAPIA w medycynie i edukacji”. Bardzo istotnym jej celem miało być zebranie wartościowych materiałów do publikacji o obecnym stanie polskiej arteterapii w medycynie i edukacji, tak w obszarze badań naukowych, jak i praktyki. Co pozostało po tej konferencji? Poszerzyła się sieć polskich arteterapeutów, powstał portal internetowy www.arteterapia.pl i ta monografia.
Prace i dorobek zespołu współpracującego z prof. Karolakiem są dobrze znane w Polsce i poza granicami kraju. Kolejne konferencje i spotkania oraz inicjatywy wspierające ruch związany z arteterapią pozwalają mieć nadzieję, że uzyskiwać ona będzie coraz większe znaczenie w Polsce. Świadczy o tym oryginalność formułowanych projektów badawczych oraz intensywność i zaangażowanie, z jaką są one realizowane. (z recenzji prof. W. Limont)
żródło adnotacji
Arteterapia : podręcznik / pod red. Cathy A. Malchiodi ; [przekł.: Emilia Bochenek]. Gdańsk: Harmonia Universalis, 2014. - 575, [1] s.
Publikacja ma pomóc w lepszym zrozumieniu arteterapii w praktyczny sposób, a także pokazać możliwości zastosowania technik arteterapeutycznych u różnych grup pacjentów. W książce kompleksowo przedstawiono metodologię i praktykę w oparciu o liczne przypadki kliniczne, różnorodność koncepcji i źródeł informacji. Analizę praktyczną arteterapii rozwojowej wzbogacono o podejście „neurosekwencyjne” pokazujące, jak bieżące informacje na temat mózgu mogą wpływać na zastosowaną arteterapię przez całe życie człowieka.
źródło adnotacji
Arteterapia w działaniu : propozycje warsztatów i działań arteterapeutycznych / redakcja naukowa Anna Glińska-Lachowicz. Warszawa: Difin, 2016. - 186 s.
Książka zawiera 15 scenariuszy warsztatów bazujących na różnorodnych technikach arteterapeutycznych. Czytelnicy znajdą tu m.in. działania oparte na muzykoterapii, teatroterapii, filmoterapii, choreoterapii, terapii poprzez ekspresję plastyczną (wizualną), a także działania, które proponują różnorodność sztuk. Autorzy opisywane przez siebie warsztaty przeprowadzili wielokrotnie – sprawdzali je, modyfikowali, zbierali ciekawe doświadczenia, którymi zechcieli podzielić się z innymi. Książka pokazuje jak należy pracować przy pomocy działań arteterapeutycznych, jakich błędów się wystrzegać, jakie są możliwości przekształcania czy modyfikowania różnego typu działań. Prezentuje prawdziwą arteterapię – nie zniekształcone działania z zakresu plastyki i muzyki lub z zakresu terapii zajęciowej. Propaguje działania arteterapeutyczne spełniające europejskie standardy. Teksty z jakimi spotka się czytelnik mają zainspirować, pobudzić kreatywność, dać bodziec do dalszej pracy.
Książka skierowana do arteterapeutów, ale również do pedagogów, psychologów, terapeutów, nauczycieli, wychowawców, pielęgniarek i osób pracujących w szpitalach jako personel „niemedyczny” oraz studentów.
Arteterapia w nauce i praktyce : teoria, rozwój, możliwości / pod redakcją naukową Anny Glińskiej-Lachowicz ; [projekt okładki Jolanta Brodziak] ; Uniwersytet Opolski. Opole : Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2015. - 290 s.
Niniejsze opracowanie mieści się w nurcie tematycznym, który dostarcza informacji z zakresu szeroko rozumianej arteterapii. Arteterapia w Polsce jest dyscypliną wciąż nową, jednak można zauważyć jej dynamiczny rozwój i czerpanie z korzeni wielu nurtów terapii przez sztukę na świecie. Ponieważ rynek wydawniczy proponujący publikacje o tematyce arteterapeutycznej rozwija się bardzo dynamicznie - można przypuszczać, że i ta publikacja spotka się z dużym zainteresowaniem czytelników, przede wszystkim ze względu na różnorodność technik arteterapeutycznych opisywanych przez poszczególnych autorów. Zamieszczone tu artykuły mogą być przydatne zwłaszcza dla teoretyków - mogą służyć pomocą w ramach zajęć ze studentami, szkoleń i warsztatów. Zachęcam do lektury także nauczycieli, wychowawców, terapeutów, pedagogów, psychologów, socjologów, pracowników socjalnych i studentów pokrewnych kierunków, a także osoby stosujące techniki arteterapeutyczne w swojej codziennej pracy, jak również szerszy krąg odbiorców. Doświadczenia praktyków, badaczy i poszukiwania naukowców opisane w niniejszej publikacji z pewnością okażą się nie tylko ciekawą lekturą, ale też stanowić będą inspirację do własnych działań, tworzenia nowych projektów i poszukiwania odpowiedzi na pytania o charakterze arteterapeutycznym. Warto zaznaczyć, że w niniejszej publikacji udało się zgromadzić wypowiedzi zarówno naukowców, doktorantów, jak i studentów z takich ośrodków naukowych, jak: Uniwersytet Jagielloński (Kraków), Uniwersytet Opolski, Dolnośląska Szkoła Wyższa (Wrocław), Uniwersytet Śląski (Katowice), Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (Poznań) i inne. Ważny głos zabierają również praktycy, stosujący na co dzień arteterapię w pracy z osobami niepełnosprawnymi, nieprzystosowanymi społecznie, z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi, a także z osobami starszymi. Prezentowanie "dobrych praktyk" z zakresu terapii przez sztukę jest tym ważniejsze, że wciąż można spotkać się z przypadkami traktowania "zamiennie" działań z zakresu terapii zajęciowej czy zajęć plastycznych/muzycznych -jako działań arteterapeutycznych. Jest to z oczywistych względów błędne i pokazuje, jak ważne jest stałe ukazywanie, czym jest prawdziwa arteterapia - w czym, mam nadzieję, niniejsza publikacja okaże się pomocna.
Arteterapia w pracy pedagoga : teoretyczne i praktyczne podstawy terapii przez sztukę / Joanna Gładyszewska-Cylulko. Wyd. 2. Kraków: Impuls, 2014. - 134 s.
W niniejszej pracy autorka starała się znaleźć miejsce dla arteterapii wśród innych dyscyplin naukowych. Próbuje także wprowadzić jej elementy do pracy pedagoga, nie będącego arteterapeutą, a posiadającego jedynie (a może aż?) artystyczną duszę i głębokie przekonanie o potrzebie oddziaływania za pomocą sztuki. W książce zawarła metody i techniki arteterapeutyczne, przedstawiła scenariusze zajęć i omówiła ich strukturę. Wszystko to zostało wzbogacone szczegółowymi opisami przypadków dzieci poddanych przez autorkę oddziaływaniom terapeutycznym.
Arteterapia w przedszkolu : scenariusze zajęć / Ewa Baranowska-Jojko, Aleksandra Wiechuła, Joanna Fronczak. Poznań: Forum Media Polska, 2018. - 84 s.ISBN 978-83-260-3014-7.
Co zawiera publikacja?
Publikacja zawiera 10 scenariuszy zajęć opracowanych w oparciu o formy terapii przez sztukę z okazji:
-
Międzynarodowego Dnia Kropki,
-
Światowego Dnia Drzewa i Dnia Krajobrazu,
-
Światowego Dnia Życzliwości i Pozdrowień,
-
Dnia Ochrony Praw Dziecka,
-
Dnia Pisma Ręcznego,
-
Międzynarodowego Dnia Szczęścia,
-
Dnia Rodzeństwa,
-
Dnia Niezapominajki,
-
Dnia Praw Zwierząt
-
Ogólnopolskiego Dnia Dogoterapii,
-
Dnia Motylka Kapustnika.
Ponadto atrakcyjne ćwiczenia arteterapeutyczne, dzięki którym dzieci kreatywnie spędzą czas i rozwiną umiejętność twórczej zabawy wspierających ich rozwój poznawczy, fizyczny, emocjonalny i społeczny, kalendarium arteterapeutyczne, dzięki któremu nauczyciel przeprowadzi twórcze zajęcia na przestrzeni całego roku przedszkolnego, Uzupełnienie całości to karty pracy, które rozwiną dziecięcą wyobraźnię.
Arteterapia w sztuce i edukacji : praktyka oddziaływań arteterapeutycznych z zastosowaniem kreacji plastycznej / Eugeniusz Józefowski ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2012. - 169, [1] s., [28] s.
Podręcznik złożony z tekstów praktyków arteterapii i terapii przez sztukę, którzy są wieloletnimi dydaktykami. Prześledzenie ich tekstów – powstałych na przestrzeni kilkunastu lat – ma pokazać ewolucję myślenia i działania w obszarze terapii i edukacji przez sztuki wizualne (artykuły Eugeniusza Józefowskiego),
teatroterapię (artykuły Anity Stefańskiej) oraz muzykoterapię (teksty Marty Szabelskiej-Holeksy). Książka adresowana jest do studentów kierunku pedagogika ze specjalnością edukacja wczesnoszkolna z arteterapią, a także innych kierunków, takich jak edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych lub muzycznych oraz wszystkich zajmujących się terapią sztukę i arteterapią.
Arteterapia w teorii i praktyce / Ewelina J. Konieczna. -- Wyd. 6. -- Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2014. - 157, [3] s.
Rozważania teoretyczne na temat arteterapii rozpoczynam od uporządkowania kilka definicji oraz pokrewnych jej terminów (kulturotetapia, terapia sztuką, terapia przez twórczość). Dla przejrzystości pracy konieczne okazało się również nawiązanie do pojęć terapii, psychoterapii, psychagogiki i logoterapii. W dalszej części zostały omówione rodzaje arteterapii, które przyjęłam (z niewielkimi zmianami) za autorami związanymi z Akademią Muzyczną we Wrocławiu - arteterapia (w wąskim znaczeniu), muzykoterapia, choreoterapia, bibiioterapia oraz teatroterapia (psychodrama, drama, pantomima, terapia przez sztuki teatralne) i filmoterapia. Opracowałam je (z wyjątkiem biblioterapii) według następującego schematu:: definicja, teoretyczne podstawy terapii, rodzaje omawianej terapii, cele, funkcje, metodyka, proces terapeutyczny i kwalifikacje terapeuty. Celem opracowania tej książki (na podstawie takiego właśnie schematu) jest jej przeznaczenie - do edukacji przyszłych terapeutów, nauczycieli, pedagogów, animatorów oraz pogłębiania wiedzy przez tych wszystkich, którzy pragną pomagać innym.
Arteterapia : wykorzystanie technik plastycznych w pracy z uczniem przejawiającym zaburzone zachowania / Anna Kordzińska-Grabowska. Warszawa: Wydawnictwo Verlag Dashöfer, cop. 2012. - 31 s.
Arteterapia jest jedną z metod wykorzystujących techniki plastyczne w pracy z uczniem przejawiającym zaburzone zachowania. Stosując tę metodę możemy zapobiegać pogłębianiu się stanów chorobowych dziecka. Dlatego właśnie warto korzystać z arteterapii aby skutecznie zapobiegać zaburzonym zachowaniom u dzieci i młodzieży. Korzystając z naszego poradnika dowiesz się: Dlaczego warto wprowadzać elementy arteterapii do pracy z dziećmi i młodzieżą? W jaki sposób prowadzić zajęcia z arteterapii? Jakie zamierzone efekty może przynieść ta metoda pracy? Która z technik pracy jest najkorzystniejsza?
Arteterapie dla dzieci i młodzieży : muzykoterapia, choreoterapia, terapia sztuką / Thomas Stegemann, Marion Hitzeler, Monica Blotevogel ; przy współpracy Anny Badorrek-Hinkelmann ; słowo wstępne Franz Resch i Michael Schulte-Markwort ; uwagi wstępne Hans-Helmut Decker-Voigt ; przekład Elżbieta Cieślik. Gdańsk: Harmonia Universalis, 2015. - 264 s.
W niniejszej publikacji kompleksowo wyjaśniono specyfikę rozmaitych metod arteterapeutycznych (muzykoterapia, terapia tańcem, terapia przez sztuki plastyczne), zamieszczono przegląd ogólnych oraz bardziej szczegółowych zaleceń terapeutycznych, a także przedstawiono terapie przez twórczość na tle najnowszych osiągnięć nauki z zakresu historii ewolucji i neurobiologii. Cennym elementem książki jest wnikliwe omówienie poszczególnych kierunków arteterapeutycznych oraz opartych na nich działań praktycznych.
Arteterapie : język wizualny w terapiach twórczości i sztuce / Wiesław Karolak. Warszawa: Difin, 2014. - 137 s.
Książka powstała z chęci podzielenia się doświadczeniami z pracy artystycznej, pedagogicznej, arteterapeutycznej i twórczej związanej z istotą kształtowania się podmiotowości człowieka. Książka składa się z dwóch części. Część pierwsza to wstęp i krótkie rozważania teoretyczne na temat arteterapii i pracy w obszarze myślenia twórczego związanego z kształtowaniem się istoty człowieka podmiotowego. Część druga składa się z zestawu ćwiczeń wraz z dokumentacją z ich realizacji. Ćwiczenia realizowane były przez wiele lat w różnych wersjach, dostosowanych do potrzeb i zainteresowań uczestników kursów, studiów, warsztatów. Reali¬zacje przebiegały w wielu miejscach w kraju i za granicą. Znajdujące się w książce ćwiczenia przeznaczone są dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Każde ćwiczenie sprawdzone zostało w działaniu wiele razy. Kolejno nanoszone były zmiany w scenariuszach, notowano wszelkie uwagi i refleksje uczestników. W każdym ćwiczeniu podano precyzyjne polecenie, opis przebiegu realizacji, formę prezentacji, potrzebne materiały, bibliografię, przykłady artystów działających w podobnych mediach i opisy prac wybranych uczestników. Często pierwszy etap ćwiczenia zawiera wizualizację, relaksację bądź działania pobudzające. Ćwiczenia uzupełnione są fotografiami, co pozwala na ich lepsze zrozumienie i odczucie atmosfery oraz przybliżenie powstałych rezultatów.
Książka stanowi ofertę dla nauczycieli, metodyków, arteterapeutów, ale również dla studentów wielu specjalności pedagogicznych, edukacji artystycznej i arteterapii. Z książki tej, jak z przewodnika, korzystać mogą wszyscy, którzy prowadząc grupy, poszukują prostych i atrakcyjnych metod pracy, dających uczestnikom radość tworzenia i efektywność działań twórczych.
Edukacyjny i terapeutyczny aspekt sztuki / pod red. Anny Marty Żukowskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013. - 198 s.
Przygotowana przez Annę Marię Żukowską książka "Edukacyjny i terapeutyczny aspekt sztuki" jest wyjątkową pozycją dotyczącą aktualnych problemów w szeroko pojętej edukacji artystycznej, które są mało dostrzegane i doceniane zarówno wśród twórców, jak i animatorów kultury, czy też ludzi zajmujących się kształceniem najmłodszego pokolenia. Wyjątkowość tej publikacji polega na tym, że zmusza ona do pogłębionej refleksji nad praktykami szkolnymi oraz doświadczeniami wyniesionymi z różnych sytuacji w kontaktach zarówno z młodzieżą, jak i osobami niepełnosprawnymi. Jest to bardzo starannie zredagowana całość, gdzie znakomicie dobrane są artykuły, które nie powielają się nawzajem, a wnoszą świeże spojrzenie na te problemy, oświetlając je z różnych stron. Mimo różnorodności podnoszonych tematów autorka skupia się jednak na podmiotowej roli młodego człowieka, ucznia czy też uczestnika warsztatów artystycznych, plenerów oraz na walorach edukacyjnych, jakie niesie plastyka czy muzyka.
Książka artystyczna w arteterapii / Wiesław Karolak. Warszawa: Difin, 2016. - 141 s.
Książka stanowi próbę podzielenia się z czytelnikiem wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie sztuki, edukacji twórczej i artystycznej i arteterapii. Jest to oferta dla nauczycieli, metodyków, arteterapeutów, ale również dla studentów wielu specjalności pedagogicznych, edukacji artystycznej i arteterapii. Z książki tej, jak z przewodnika, korzystać będą mogli wszyscy, którzy prowadząc grupy, poszukują prostych i atrakcyjnych metod pracy, dających uczestnikom radość tworzenia i efektywność działań twórczych.
Rozwojowa kreska : ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii / Ewa Baranowska-Jojko. -- Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2013. - 95, [1] s.
Książka zawiera opisy ćwiczeń plastycznych z elementami arteterapii przeznaczonych dla dzieci od 4. do 12. roku życia. Ćwiczenia podzielone są na cztery działy, z których każdy związany jest z określoną tematyką: Ja, Ja i moja rodzina, Ja i grupa, Ja i moje miejsca. Ćwiczenia koncentrują się głównie wokół spostrzeżeń dziecka na własny temat oraz jego relacji z innymi. Ta prosta i bezpieczna forma pracy z kartką, kredką oraz innymi materiałami plastycznymi uczy dzieci wyrażania siebie, swoich uczuć i emocji, a rodzicom, pedagogom, psychologom, nauczycielom, terapeutom czy animatorom kultury pomaga w codziennym dbaniu o prawidłowy rozwój emocjonalny najmłodszych.
Rozwojowe wzgórze : program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii / Ewa Baranowska-Jojko, Aleksandra Wiechuła. Gdański: Wydawnictwo Harmonia, 2016. - 62, [22] s.
Książka zawiera 18 scenariuszy zajęć do pracy z dziećmi w wieku od 4 do 12 lat, wraz ze wskazówkami dla prowadzącego i kartami pracy. Założeniem programu jest przygotowanie dzieci do samodzielnego i odpowiedzialnego życia w duchu wartości oraz z poszanowaniem ich godności osobistej. Autorki podpowiadają, jak pracować z dzieckiem konstruktywnie, a jednocześnie być blisko niego poprzez okazanie mu szacunku oraz otwartości na jego potrzeby i emocje. Program kierowany jest dla nauczycieli, pedagogów, wychowawców, psychologów i tych wszystkich specjalistów, dla których ważny jest świat dziecka oraz dbanie o jego prawidłowy rozwój psychospołeczny. Może zainteresować również te osoby, które w swojej pracy z dzieckiem korzystają z takich metod, jak plastyka i arteterapia.
źródło adnotacji
Rysunek dziecka : badania porównawcze Polska-USA : wskazania do arteterapii / Aleksandra Chmielnicka-Plaskota. Warszawa: Difin, 2014. - 155 s.
W publikacji dokonano charakterystyki rozwoju rysunkowego dziecka w wieku od 8 do 11 lat. Analizowano prace rysunkowe dzieci z lekką niepełnosprawnością intelektualną z Polski i z USA. W rysunku opisano rozwój kształtu postaci ludzkiej, ptaka i psa. Ponadto przedstawiono rozwój widzenia przestrzennego, dynamikę ruchu, proporcje oraz typ ustawienia rysowanych form. Badania te zostały przeprowadzone w placówkach państwowych oraz prywatnych w Polsce i w USA. Na podstawie zebranego materiału rysunkowego oraz charakterystyki rozwoju intelektualnego dziecka przedstawiono autorski program arteterapeutyczny – Program stymulowania rozwoju osobowego dziecka. Publikacja została zilustrowana pracami dziecka z lekką niepełnosprawnością intelektualną, typowymi dla faz jego rozwoju. Przedstawiono również prace plastyczne dzieci przed i po procesie terapeutycznym z wykorzystaniem sztuk plastycznych: arteterapii, biblioterapii, muzykoterapii. Wskazano możliwości wykorzystania potencjału twórczego dziecka. Pozycja ta jest pierwszą w Polsce monografią opisującą rysunek dziecka z lekką niepełnosprawnością intelektualną oraz arteterapię jako formę wspomagania rozwoju.
źródło adnotacji
Sztuka, która pomaga dzieciom : techniki arteterapii : mandala, relaksacja, wizualizacja, zabawa z kolorem, drama, teatr terapeutyczny / Koryna Opala-Wnuk. Wyd. 1, dodr. Łódź: Wydawnictwo Feeria : JK, 2012. - 213, [1] s.
Porady dla rodziców i nauczycieli o "pracy przez zabawę" ze wszystkimi dziećmi - w tym z nadmiernie zamkniętymi, znerwicowanymi, dyslektycznymi, z ADHD, ADD, autyzmem, zaburzeniami rozwojowymi
-
zabawa z farbkami, kredkami, plasteliną
-
wydzieranie papieru
-
malowanie palcami, dłońmi, stopami
-
robienie masek
-
wymyślanie scenek do odegrania
Artykuły z czasopism w wyborze za lata 2009-2018
1. Bula, Danuta. Twórczość jako terapia. "Język Polski w Szkole IV-VI" R. 13, nr 1 (2011/2012), s. 29-39.
Dobroczynny wpływ rozwijania twórczości własnej na dzieci i młodzież w szkole.
2. Jakubowska, Alina. Śladami dziecięcej twórczości. "Życie Szkoły" 2015, nr 1, s. 9-12.
Propozycja zajęć opartych na twórczej wyobraźni uczniów. Rola nauczyciela w rozwijaniu twórczego myślenia u dzieci.
3. Krasoń, Katarzyna. Cielesne kreowanie roli : wizualizacyjne techniki parateatralne jako wsparcie rozwoju. "Chowanna" T. 1 (2011), s. [297]-313.
Wpływ zajęć opartych na teatrelizacji kinestetycznej na sferę emocjonalną i społeczną dziecka.
4. Krauze-Sikorska, Hanna. Dziecięcy „teatr dla życia” – spektakl dla siebie i publiczności. "Studia Edukacyjne" 2013, nr 29, s. [61]-80.
Teatr dla życia to wykorzystanie teatralnych metod pracy dla osiągnięcia założonych celów w dziedzinach nieartystycznych, a społecznie
istotnych: edukacji, resocjalizacji, rehabilitacji, psycho- i socjoterapii.
5. Krawiecka, Kinga. Ogród pełen kwiatów... : z doświadczeń teatru młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. [Cz. 1]. "Szkoła Specjalna"
2010, [nr] 3, s. 221-225.
Teatr osób z niepełnosprawnością intelektualną jako zjawisko społeczne.
6. Kutyła-Stręciwilk, Ewelina. Działalność biblioterapeutyczna bibliotek pedagogicznych, jako wsparcie placówek oświatowych w realizacji ich
zadań - na przykładzie doświadczeń Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Rzeszowie. "Biblioterapeuta" 2014, nr 3, s. 38-40.
Promocja czytelnictwa w bibliotece - realizacja programu biblioterapeutycznego skierowanego dla dzieci i młodzieży w Bibliotece
Pedagogicznej w Rzeszowie. Zajęcia oparte o wybrane bajki terapeutyczne, opowiadania oraz wiersze, przy zastosowaniu metod i technik z
arteterapii.
7. Laskowska, Joanna Maria. Dzieci i ich teatry. "Arteterapia" 2009, nr 3, s. 2-4.
Zalety pracy teatralnej z dziećmi.
8. Matras-Mastalerz, Wanda. Multimodalność arteterapii w baśniowym świecie kamishibai. "Biblioterapeuta" 2014, nr 2, s. 22-30.
Obrazkowy teatr kamishibai - terapia przez sztukę przy użyciu form ekspresyjnych - połączenia sztuki wizualnej, literatury, teatru i muzyki.
Historia powstania teatru kamishibai, rozwój i ewolucja w Japonii, Stanach Zjednoczonych i w Europie. Narracyjne ilustrowane karty kamishibai
w Polsce. Aktywne i pasywne formy pracy z dziećmi. Wykorzystanie kart kamishibai w edukacji językowej dzieci i młodzieży.
Bajkoterapeutyczne warsztaty dla dzieci - dwa scenariusze zajęć.
9. Mysior, Radosław. Twórcze metody resocjalizacji - cz. 2. "Remedium" 2018, nr 7/8, s. 40-41.
Metoda teatru resocjalizacyjnego. Resocjalizacja poprzez sport. Arteterapia.
10. Niedbała, Jadwiga. Taniec jako element socjoterapii młodzieży ze środowisk zagrożonych. "Chowanna" T. 1 (2011), s. [265]-280.
Wpływ tańca na efekty socjoterapii młodzieży ze środowisk zagrożonych.
11. Paszkowska-Rogacz, Anna. Psychologiczne aspekty arteterapii a praca nauczyciela. "Dobra Szkoła" 2016, nr 4, s. 15-17.
Arteterapia w pracy z dziećmi i młodzieżą a ich rozwój emocjonalny i rozwój procesów poznawczych. Arteterapia w szkole.
12. Terapeutyczny taniec dla niewidomych dzieci i młodzieży. "Na Temat" 2016, nr 2, s. 36-39.
Terapia tańcem dla niewidomych dzieci i młodzieży.
13. Vogt-Kostecka, Maja. Arteterapia i techniki projekcyjne w pracy z dziećmi i młodzieżą. "Remedium" 2017, nr 7/8, s. 39-41.
Zastosowanie technik projekcyjnych w terapii dzieci i młodzieży: rysunek, malarstwo, rzeźba, kolaż, techniki elektroniczne.
14. Widerowska, Maria. Możliwości wykorzystania plastykoterapii w zajęciach biblioterapeutycznych. "Biblioterapeuta" 2011, nr 2, s. 4-6.
Przykładowy scenariusz zajęć z wykorzystaniem książki, technik plastycznych, muzycznych oraz dramy. Propozycja dla nauczycieli
pracujących z dziećmi, młodzieżą oraz z dorosłymi, z nerwicami i zaburzeniami w zachowaniu.
15. Wiśniewska, Elżbieta. Taniec integracyjny jako forma aktywności wpływająca pozytywnie na samopoczucie dzieci niepełnosprawnych
ruchowo. "Chowanna" T. 1 (2011), s. [281]-296.
Znaczenie tańca integracyjnego dla rozwoju dzieci niepełnosprawnych ruchowo.