Wybrane życiorysy

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu. Rodzina jego była bardzo patriotyczna. Miał czworo rodzeństwa. Starszy brat Józef zmarł w wieku 5 lat. W 1910 r. dzieci wraz z matką (Ludwiką Pilecką) zamieszkali w Wilnie. Witold rozpoczął naukę w szkole handlowej - tzw. gimnazjum komercyjnym. Po rozpoczęciu nauki związał się z nielegalnie działającym skautingiem. Wybuch wojny w 1914 r. zaskoczył rodzinę Pileckich na wakacjach w Druskiennikach. Nie mogąc wrócić do zagrożonego niemiecką okupacją Wilna, ani do dalekiego Ołońca, gdzie pracował ojciec, cała rodzina zamieszkała u babki w Hawryłkowie. W małym kresowym miasteczku Orle dzieci kontynuowały naukę. Tam Witold założył pierwszy zastęp harcerski i zaczął też współorganizować kółka samokształceniowe. Jesienią 1918 r. Witold Pilecki powrócił do Wilna, by kontynuować przerwaną naukę. Uczył się w gimnazjum im. Joachima Lelewela. Na wieść o wycofywaniu się Niemców z miasta i zbliżaniu się wojsk bolszewickich, ochotnicy pod komendą gen. Władysława Wejtki, przystąpili do organizowania oddziałów samoobrony. W skład tych oddziałów weszła grupa starszych harcerzy, w której był Witold. Podczas wojny polsko-bolszewickiej wstąpił w szeregi wojska polskiego.

 

W 1922 r. Witold Pilecki rozpoczął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego jako nadzwyczajny słuchacz Wydziału Sztuk Pięknych. Brak środków utrzymania, ciężka choroba ojca Juliana, zadłużenie majątku Sukurcze zmusiły Witolda do rezygnacji z ambitnych planów studiowania i podjęcia pracy zarobkowej. We wrześniu 1926 r. został właścicielem majątku, zaczął więc go modernizować i rozwijać aby był przykładem dla okolicznych właścicieli ziemskich i osadników wojskowych.

W 1929 r. Witold Pilecki poznał Marię Ostrowską, młodą nauczycielkę miejscowej szkoły, pochodzącą z Ostrowi Mazowieckiej. 7 kwietnia 1931 r. Maria i Witold zawarli związek małżeński i zamieszkali w Sukurczach, gdzie urodził się im syn, a następnie córka.

Jako obywatel ziemski działał na rzecz innych, starając się przyciągnąć do pracy społecznej swoich przyjaciół i sąsiadów. Założył kółko rolnicze i mleczarnię, której był prezesem. Zajmował się także opieką społeczną. Oprócz tych rozlicznych zajęć znajdował czas na działalność artystyczną; pisał wiersze i malował. Praca społeczna i życie rodzinne nie przeszkodziły w karierze wojskowej. W 1925 r. odbył praktykę w 26 pułku Ułanów Wielkopolskich. W 1926 r. otrzymał promocję do stopnia podporucznika rezerwy ze starszeństwem z 1923 r. W późniejszych latach prawie corocznie uczestniczył w ćwiczeniach  rezerwy. W 1938 r. Witold Pilecki otrzymał za swoją pracę społeczną i zaangażowanie społeczne Srebrny Krzyż Zasługi.

 

We wrześniu 1939 r. dywizja, w której walczył Pilecki, została rozbita, żołnierze zaś otrzymali rozkaz złożenia broni. Część z nich uciekła na Węgry i podjęła dalszą walkę u boku sojuszniczej Francji. Inni, wśród których był Witold Pilecki, zostali w kraju, by prowadzić podziemną walkę z okupantem. Witold Pilecki i inni żołnierze po dotarciu do okupowanej stolicy utworzyli organizację wojskową – Tajną Armię Polską. Witold Pilecki z wielkim zaangażowaniem włączył się w pracę TAP. Działały już inne podziemne organizacje wojskowe, z których najstarszą, powstałą 26 września 1939 r. była Służba Zwycięstwu Polski przemianowana na Związek Walki Zbrojnej. Dowództwo TAP podjęło współpracę ze Związkiem Walki Zbrojnej, a w 1941 r. całkowicie się jej podporządkowało. Gdy w 1940 r. władze niemieckie zaczęły organizować na ziemiach polskich obozy koncentracyjne, Pilecki podjął świadomą decyzję, by tam dobrowolnie się dostać i zdobyć wiarygodne dane o zbrodniach popełnianych przez Niemców.

 

Podczas łapanki we wrześniu 1940 r. pod nazwiskiem Tomasza Serafińskiego dostał się do Auschwitz jako więzień nr 4859. Tam tworzył grupy konspiracyjne. Ważnym polem działania Pileckiego w obozie było przekazywanie meldunków do Komendy Głównej ZWZ-AK w Warszawie. Gdy władze Auschwitz miały coraz więcej danych o obozowej konspiracji. zdecydowały się na przerzucenie „starych” polskich aresztantów do obozów na teren III Rzeszy. Wówczas Pilecki obawiając się wywózki, podjął plan ucieczki z Auschwitz. Chciał osobiście w Komendzie Głównej AK przedstawić sytuację w KL Auschwitz i uzyskać zgodę na akcję zbrojną i wyzwolenie więźniów.

Brał udział w powstaniu warszawskim. Po jego upadku powstania rtm. Witold Pilecki wraz z innymi żołnierzami ostatecznie trafił do oflagu w Murnau. Tam przebywał do wyzwolenia. Następnie wyjechał do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech. Zamieszkał w San Giorgio i dzielił czas na spisywanie wspomnień oświęcimskich i na rozmowy z wyższymi dowódcami PSZ o czekających go zadaniach i sposobach ich realizacji. W drugiej połowie października 1945 r. wyruszył do kraju. Do Warszawy dotarł 8 grudnia 1945 r. z dokumentami wystawionymi na nazwisko Romana Jezierskiego, gdyż taką kennkartę miał w Powstaniu Warszawskim i z nią poszedł do niewoli. Tymczasem władze komunistyczne kontynuowały akcje przeciw polskiemu podziemiu.  Aresztowania dotykały żołnierzy, którzy ujawnili się po kolejnej amnestii ogłoszonej 2 sierpnia 1945 r. rozpropagowanej jako akt „dobrej woli” Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.

 

W czerwcu 1946 r. Witold Pilecki otrzymał za pośrednictwem emisariuszki z Włoch wydany przez gen. Andersa rozkaz wyjazdu na Zachód, gdyż jest spalony i poszukiwany. Jednak „Roman Jezierski” ociągał się z podjęciem decyzji z dwóch powodów: tu miał rodzinę, a żona odmówiła wyjazdu z dziećmi, choć sama nalegała na jego wyjazd.

Witolda Pileckiego zatrzymano 8 maja 1947 r., a od 6 do 22 maja 1947 r. uwięziono 23 osoby, z których tylko 7 zostało uznanych za niewinne i zwolniono. Od 9 maja Pilecki znajdował się w X Pawilonie więzienia mokotowskiego w całkowitej izolacji.
Przesłuchiwany był przez ludzi, którzy słynęli z wyjątkowego okrucieństwa. Koszmar przesłuchiwania trwał pół roku. Proces Witolda Pileckiego i jego rozpoczął się 3 marca 1948 r. Proces w swym założeniu miał dostarczyć materiału propagandowego na potwierdzenie tezy o szpiegowskiej działalności grupy „Witolda” i współpracy z Niemcami w czasie okupacji. Ponadto miał stać się środkiem sterroryzowania społeczeństwa w jego odruchach niepodległościowych. Dlatego oskarżyciel żądał dla oskarżonych kary śmierci. W ostatnim słowie oskarżeni odrzucili zarzut szpiegostwa i świadomego uczestnictwa w działalności tego typu, podkreślali natomiast postawę żołnierskiej służby w dobrej sprawie.

Witolda Pileckiego skazano na karę śmierci. W uzasadnieniu wyroków śmierci (Pileckiego i innych żołnierzy) sąd wojskowy podał: „dopuścili się najcięższej zbrodni stanu i zdrady narodu, cechowało ich wyjątkowe napięcie złej woli, przejawiali nienawiść do Polski Ludowej i reform społecznych, zaprzedali się obcemu wywiadowi i wykazali szczególną gorliwość w akcji szpiegowskiej”. Prośby o ułaskawienie skierowane do prezydenta Bolesław Bieruta przez obrońcę, przez przyjaciół oświęcimskich i przez Marię, żonę Pileckiego zostały odrzucone. 25 maja 1948 r. o godz. 21.30 rotmistrza rozstrzelano, a ciało potajemnie pogrzebano. Dopiero we wrześniu 1990 r. Sąd Najwyższy uniewinnił rotmistrza i jego towarzyszy, ukazał niesprawiedliwy charakter wydanych wyroków, uwypuklił patriotyczną postawę skazanych w tym procesie.

W lipcu 2006 r. Prezydent RP Lech Kaczyński w uznaniu zasług Witolda Pileckiego i jego oddania sprawom ojczyzny odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.

 

Źródło notatki: http://www.pilecki.ipn.gov.pl/rp/biogram/7081,Rotmistrz-Witold-Pilecki.html