Rafael Santi
SZTUKA WIDZENIA SZTUKI - ŚWIADOMOŚĆ KULTUROWA DZIECI I MŁODZIEŻY
RAFAEL - MALARZ MADONN
MADONNA SYKSTYŃSKA
Bez wątpienia najsłynniejszy obraz artysty to "Madonna Sykstyńska". Trzymająca na rękach Dzieciątko kobieta ma twarz kochanki Santiego, Margherity Luti. Z lewej strony klęka przed nią św. Sykstus o wizerunku papieża Juliusza II, po prawej znajduje się św. Barbara. Tym obrazem Santi zapoczątkował nową tradycję umieszczania świętych na obłokach. Warto też wspomnieć, że dwa anioły znajdujące się w dole obrazu, są od wielu lat bardzo chętnie wykorzystywane przez popkulturę. Santi (wł. święci) urodził się i zmarł tego samego dnia - w Wielki Piątek, co było powodem do przypuszczeń, że taka data całkowicie zdeterminowała styl jego malarstwa, w którym dominowała tematyka biblijna.
Fresk „Madonna Sykstyńska”, który Rafael Santi namalował w roku 1514, jest z pewnością jednym z najpiękniejszych arcydzieł renesansu. Ten obraz nie tylko zachwyca zjawiskową urodą, ale również rodzi wiele pytań, na które historycy sztuki wciąż nie znaleźli odpowiedzi.
Fresk „Madonna Sykstyńska” powstał na zlecenie papieża Juliusza II, który zamówił arcydzieło na cześć swojego wuja, papieża Sykstusa IV. Ten ostatni był osobą powszechnie nieszanowaną i nielubianą przez współczesnych mu polityków oraz lud, a przez historyków uznawany jest za jednego z najgorszych papieży w historii.
Reputacja, którą po sobie pozostawił, zdecydowanie nie była korzystna dla jego bratanka – poniekąd zarówno dziś, jak i wtedy znacznie bardziej cenionego od swojego poprzednika. Jednocześnie trudno się dziwić, iż Juliusz II próbował poprawić opinię własnej rodziny po nieudanych rządach stryja.
Po śmierci w 1520 r. ciało Rafaela spoczęło w rzymskim Panteonie. Na nagrobku, zgodnie z wolą artysty, widnieją słowa: "Tu spoczywa Rafael. Bałem się tego, co niezgłębione, pokonałem zwyczajne, wielkim równy, tylko śmiertelne zmarło ze mną".
Mówi się, że Rafael zalicza się do największych odkrywców kobiecości w malarstwie. Widać to przede wszystkim w wizerunkach Matki Bożej, których tak wiele namalował. Popyt na nie był wówczas ogromny i to nie tylko w kręgach kościelnych. Zamawiano u Rafaela obrazy, które miały być czczone w domach, a nie tylko w świątyniach. Na początku XV w., jeden z florenckich kardynałów zalecał rodzicom, by wieszali w domach obrazy, które „ucieszą również małe dzieci”, takie jak Maria Panna z Dzieciątkiem w ramionach i ptaszkiem lub jabłkiem w dłoni. Obrazy Rafaela szybko więc stały się popularne, a zamówienia posypały się z domów bogatych i wpływowych rodów. Czy Rafael malował modelki? Wydaje się, że jednak nie. W liście do swego przyjaciela Castiglione pisał na ten temat tak: „Ponieważ nie ma jednak zbyt wielu dobrych sędziów i pięknych kobiet, posługuję się ideą, jaka się w moim umyśle pojawia”. Malował więc Madonny wyidealizowane. Niektórzy w tej czystej idei piękna widzieli pustkę bez ducha. Na przykład rosyjski dziewiętnastowieczny myśliciel, Mikołaj Bierdiajew, nazwał Rafaela wręcz najbardziej bezosobowym twórcą na świecie, tak pisząc o jego sztuce: „Jest to abstrakcyjna granica klasycznie doskonałej tradycji w sztuce, granica doskonałości. Sztuka Rafaela jest abstrakcyjną doskonałością kompozycji, są to same prawa doskonałych form artystycznych” .
Rafael eksperymentował z Madonnami. Najpierw zrobił z Matki Bożej blondynkę – po raz pierwszy w historii sztuki. Ubrał ją potem w elegancką suknię domową. Wkrótce Madonny stawały się coraz bardziej matczyne, a dzieci (bo często obok Dzieciątka Jezus pojawiało się drugie dziecko, np. Jan Chrzciciel) swobodnie bawiły się kwiatkiem czy rąbkiem sukni.
Czy w jednym z najsłynniejszych dzieł Rafaela – „Madonnie Sykstyńskiej” – diabeł, jak mawia przysłowie, tkwi w szczegółach? O tym, czego na obrazie nie widać na pierwszy rzut oka opowiada ciekawy materiał zamieszczony na kanale Radosław Gajda & Natalia Szcześniak.
-
Artysta stwarza nowy świat – sztuka renesansu - scenariusz zajęć - praca z wizerunkiem reprodukcji obrazu Rafaela Santi "Zaślubiny Marii"
SCENARIUSZE
Madonny autorstwa Rafaela Santi stanowią istotny i niezwykle ceniony element jego twórczości. Artysta zyskał uznanie dzięki swojemu unikalnemu podejściu do tego motywu, przekształcając tradycyjne przedstawienia Matki Boskiej w arcydzieła sztuki renesansowej. Kilka kluczowych cech madonn Rafaela Santi obejmuje:
MADONNY RAFAELA - CECHY WSPÓLNE
Delikatność i Spokój: Madonny Rafaela emanują delikatnością i spokojem. Jego podejście do tematu ukazywało Maryję jako piękną i łagodną postać, wyrażającą uczucie pokoju i harmonii. To uczucie spokoju jest często podkreślane przez subtelne uśmiechy Madonny i jej spokojne spojrzenie.
Idealizacja Piękna: Rafael stosował idealizację w swoich dziełach, co objawia się w przedstawieniach Madonny jako doskonałej, pięknej kobiety. Jego kompozycje uwypuklają perfekcyjne proporcje postaci, co nadaje dziełom pewną estetyczną doskonałość.
Działania Symboliczne: Madonny Rafaela często zawierają elementy symboliki, które mają przekazywać duchowe znaczenie. Maryja często trzyma Jezusa na rękach, a ich spojrzenia i gesty niosą głębokie znaczenie, często odnoszące się do teologii chrześcijańskiej.
Kompozycja i Kolorystyka: Rafael biegło posługiwał się kompozycją, aby stworzyć dynamiczne i równoważne obrazy. Jego wybór kolorów był zazwyczaj bogaty i zróżnicowany, co dodawało głębi i intensywności jego dziełom.
Różnorodność Madonn: Rafael malował różnorodne wersje Madonny, różniące się stylem, kompozycją i kontekstem teologicznym. Przykłady to "Madonna Sistina," "Madonna di San Sisto," "Madonna della Seggiola" i wiele innych. Każda z tych prac ma swoje unikalne cechy, ale jednocześnie nosi wyraźne piętno stylu Rafaela.