top of page
Ta witryna została zaprojektowana za pomocą kreatora
.com
. Stwórz swoją witrynę już dziś.Zacznij Teraz
Młodzież z kciukami w górze

NORMY  SPOŁECZENE

w szkole - rodzinie - grupie

Rola społeczna - Każdy człowiek jest małą częścią społeczeństwa i w zależności od jego sytuacji życiowej ma w nim do odegrania pewne role. Mówiąc najprościej rola społeczna to pewien wzór zachowania dopasowany do konkretnej sytuacji, którego oczekuje społeczeństwo. Do każdej roli będzie przypisany trochę inny wzorzec postępowania, ale każdy z nich składa się z różnych norm, zakazów, nakazów, wartości czy cech psychicznych i fizycznych. Najłatwiej to wytłumaczyć na konkretnym przykładzie. Bycie nastolatkiem to też pewna rola społeczna! Taka osoba ma naście lat i przechodzi właśnie burzliwy czas dojrzewania. Dodatkowo od nastolatka wymaga się, żeby chodził do szkoły czy odrabiał zadania domowe. Jeżeli tego nie będzie robić, musi liczyć się z konsekwencjami, czyli kłopotami w nauce, kłótniami z rodzicami czy nawet wyrzuceniem ze szkoły. Charakterystyczne dla nastolatków jest poszukiwanie samego siebie i swojej drogi życiowej, nawiązywanie przyjaźni z rówieśnikami czy szukanie swoich pasji. Każdą rolę społeczną da się w podobny sposób opisać!

​

Z rolami społecznymi jest powiązane także pojęcie normy społecznej. Co to tak dokładnie jest? Normy społeczne to nic innego jak przyjęty odgórnie sposób postępowania danego człowieka lub zachowania się, którego wymaga od niego grupa. Można je również nazwać zakazami i nakazami dotyczącymi zachowania jednostki. Najłatwiej to wytłumaczyć na jakimś charakterystycznym i zapadającym w pamięć przykładzie! Normy społeczne wymagają od ludzi, żeby np. nie chodzili nago po ulicy. Jeżeli ktoś się do tego nie stosuje, to będzie źle odbierany przez otoczenie, a na dodatek czekają go też konsekwencje takiego zachowania np. zatrzymanie przez policję, grzywna lub areszt.

Normy społeczne to nakazy lub zakazy. Norma obowiązuje te podmioty, dla których została ustanowiona, co oznacza, że porządkuje ich działania, ich praktykę życiową. Jeśli podmiot zachowuje się zgodnie z nakazem, poleceniem zawartym w normie, wtedy mówimy, że norma jest spełniona.

Niektóre z wielu typologii stworzonych w naukach społecznych mają charakter ogólny (pozwalają na uporządkowanie bardzo dużej liczby norm). Jedną z nich stworzył polski socjolog – Czesław Znamierowski.

Norma społeczna – pojęcie wieloznaczne, używane najczęściej w jednym z trzech znaczeń:

​

  1. jako względnie trwały, przyjęty w danej grupie społecznej sposób zachowania jednostki społecznej ;

  2. jako wskazówka właściwego zachowania w danej sytuacji. Normy jakim podlega dana osoba są określane przez jej pozycję społeczną i odgrywaną przez nią rolę społeczną ;

  3. jako wzorzec cech pewnego zjawiska czy przedmiotu.

​

Funkcje norm społecznych

​

  • wyznaczanie porządku społecznego panującego w danym państwie

  • chronienie wartości, zwyczajów i tradycji

  • pełnią funkcję spoiwa społecznego w danej grupie (funkcja aksjologiczna)

  • są wyznacznikiem pewnych zachowań i postaw

Rodzaje norm (Wikipedia.pl)

  • normy obyczajowe – nawyki zachowania się, rytuały czy sposoby ubierania się uznane w danej zbiorowości. Normy obyczajowe to reguły postępowania ludzi, które kształtowały się w ich świadomości pod wpływem nawyku, w wyniku wielokrotnego powtarzania w określonych okolicznościach tych samych zachowań (np. całowanie kobiety w rękę). Normy obyczajowe nie oceniają zachowań ani ich nie wartościują. Określają raczej co wypada lub czego nie wypada robić. Obyczaje kształtują się we wszystkich sferach życia. Najczęściej mają zasięg lokalny.

​

  • normy moralne – w przeciwieństwie do norm prawnych, obowiązujących wszystkich członków danej zbiorowości, mają one ograniczony zasięg i dotyczą tylko osób danego wyznania. Często normy te, określające stosunki między ludźmi, traktowane są jako normy moralne. Przykładem takiej normy jest bycie szczerym, sprawiedliwym itp.

​

  • normy religijne – w przeciwieństwie do norm prawnych, obowiązujących wszystkich członków danej zbiorowości, mają one ograniczony zasięg i dotyczą tylko osób danego wyznania. Często normy te, określające stosunki między ludźmi, traktowane są jako normy moralne.

​

  • normy prawne – są regulowane zazwyczaj przez Państwo np. Konstytucja Rzeczpospolitej Polski, wszelkiego rodzaju Ustawy, Kodeks Karny itp. Normy prawne muszą być przestrzegane pod rygorem kar. 

​

  • normy zwyczajowe – nawyki, rodzaje zachowania charakterystyczne albo dla całego społeczeństwa, albo dla jakichś grup społecznych.

​

  • normy formalne – zasady sformułowane w postaci pisanych regulaminów lub przepisów.

​

  • normy nieformalne – niespisane normy, obowiązujące zwyczajowo w ramach danej grupy lub społeczeństwa.

     Cechy norm społecznych:

​

  • dotyczą zachowania się

​

  • wynikają z ocen i systemu wartości

​

  • są stanowione przez państwo (normy prawne) lub są skutkiem obyczajów, tradycji, religii

​

  • normy zmieniają się wraz z rozwojem społeczeństwa

​

  • za nie przestrzeganie norm grożą sankcje (prawne, izolacja, ośmieszenie, brak akceptacji)

bottom of page