Światowy Dzień Własności Intelektualnej
26 kwietnia
Czym jest Światowy Dzień Własności Intelektualnej
Światowy Dzień Własności Intelektualnej, ang. World Intellectual Property Day - święto ustanowione przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (organizację wyspecjalizowaną ONZ, ang. WIPO) obchodzone corocznie 26 kwietnia od 2001 roku.
Dzień ten ustanowiono w 2000 roku a wybrano go na pamiątkę wejścia w życie konwencji powołującej WIPO w 1970 roku.
Celem tego dnia jest:
-
wskazanie społeczeństwu, jak patenty, prawa autorskie, znaki towarowe i wzory mają wpływ na codzienne życie,
-
uświadomienie społeczeństwu obowiązującego prawa własności intelektualnej i pogłębienie wiedzy na ten temat,
-
wskazanie kreatywności i wkładu przez twórców i wynalazców do rozwoju społeczeństw na całym świecie,
-
zachęcanie społeczeństwa do poszanowania praw własności intelektualnej innych osób.
Czym Jest Własność Intelektualna?
Własność intelektualna to prawa związane z działalnością intelektualną w dziedzinie literackiej, artystycznej, naukowej i przemysłowej. Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) definiuje pojęcie własności intelektualnej jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do:
-
dzieł literackich, artystycznych i naukowych;
-
interpretacji artystów interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców;
-
wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej;
-
odkryć naukowych;
-
wzorów przemysłowych;
-
znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych i oznaczeń handlowych;
-
ochrony przed nieuczciwą konkurencją;
-
inne rodzaje praw dotyczących działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej, artystycznej.
Podstawowe kategorie własności intelektualnej:
-
Prawa autorskie (utwory) i prawa pokrewne,
-
Własność przemysłową (wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych.
Prawo autorskie
Prawo autorskie, część prawa własności intelektualnej zawierająca przepisy wydane z myślą o ochronie interesów twórców i dotycząca stosunków prawnych związanych z tworzeniem, korzystaniem z utworów i ich ochroną
Rodzaje prawa autorskiego:
-
Osobiste są prawami „ojcostwa utworu” i obejmują przede wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę.
-
Majątkowe (ang. copyright) to monopol praw majątkowych na rzecz autora utworu lub posiadacza praw (który najczęściej uzyskał te prawa na mocy umowy z autorem). Powodem wprowadzenia praw autorskich majątkowych było zabezpieczenie interesów twórców oraz innych posiadaczy praw do utworów. Zasadą w prawie autorskim jest, że z utworu może korzystać lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona.
Plagiat
Naruszenie osobistych praw autorskich polegające na przywłaszczeniu całości lub części cudzego utworu, pracy, nauk, dzieła artystycznego itp., a także zapożyczenie treści z cudzych dzieł (bez względu na nośnik), podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem
Licencje Creative Commons
Licencje Creative Commons (CC) – zestaw wzorców umów licencyjnych, na podstawie których twórca udostępnia, pod określonymi warunkami, swój utwór objęty majątkowymi prawami autorskimi. Zasada „wszelkie prawa zastrzeżone” została tu zastąpiona zasadą „pewne prawa zastrzeżone”. Licencje te są tworzone i utrzymywane przez organizację Creative Commons.