Światowy Dzień Własności Intelektualnej
26 kwietnia
Czym jest Światowy Dzień Własności Intelektualnej
Światowy Dzień Własności Intelektualnej, ang. World Intellectual Property Day - święto ustanowione przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (organizację wyspecjalizowaną ONZ, ang. WIPO) obchodzone corocznie 26 kwietnia od 2001 roku.
Dzień ten ustanowiono w 2000 roku a wybrano go na pamiątkę wejścia w życie konwencji powołującej WIPO w 1970 roku.
​
Celem tego dnia jest:
-
wskazanie społeczeństwu, jak patenty, prawa autorskie, znaki towarowe i wzory mają wpływ na codzienne życie,
-
uświadomienie społeczeństwu obowiązującego prawa własności intelektualnej i pogłębienie wiedzy na ten temat,
-
wskazanie kreatywnoÅ›ci i wkÅ‚adu przez twórców i wynalazców do rozwoju spoÅ‚eczeÅ„stw na caÅ‚ym Å›wiecie,
-
zachÄ™canie spoÅ‚eczeÅ„stwa do poszanowania praw wÅ‚asnoÅ›ci intelektualnej innych osób.
Czym Jest Własność Intelektualna?
WÅ‚asność intelektualna to prawa zwiÄ…zane z dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… intelektualnÄ… w dziedzinie literackiej, artystycznej, naukowej i przemysÅ‚owej. Konwencja o ustanowieniu Åšwiatowej Organizacji WÅ‚asnoÅ›ci Intelektualnej (WIPO) definiuje pojÄ™cie wÅ‚asnoÅ›ci intelektualnej jako zbiór praw odnoszÄ…cych siÄ™ w szczególnoÅ›ci do:
-
dzieł literackich, artystycznych i naukowych;
-
interpretacji artystów interpretatorów oraz wykonaÅ„ artystów wykonawców;
-
wynalazków we wszystkich dziedzinach dziaÅ‚alnoÅ›ci ludzkiej;
-
odkryć naukowych;
-
wzorów przemysÅ‚owych;
-
znaków towarowych i usÅ‚ugowych, nazw handlowych i oznaczeÅ„ handlowych;
-
ochrony przed nieuczciwÄ… konkurencjÄ…;
-
inne rodzaje praw dotyczących działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej, artystycznej.
​
Podstawowe kategorie własności intelektualnej:
-
Prawa autorskie (utwory) i prawa pokrewne,
-
WÅ‚asność przemysÅ‚owÄ… (wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysÅ‚owe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie ukÅ‚adów scalonych.
Prawo autorskie
Prawo autorskie, część prawa wÅ‚asnoÅ›ci intelektualnej zawierajÄ…ca przepisy wydane z myÅ›lÄ… o ochronie interesów twórców i dotyczÄ…ca stosunków prawnych zwiÄ…zanych z tworzeniem, korzystaniem z utworów i ich ochronÄ…
Rodzaje prawa autorskiego:
-
Osobiste sÄ… prawami „ojcostwa utworu” i obejmujÄ… przede wszystkim prawo autora do wiÄ…zania z dzieÅ‚em jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można siÄ™ go zrzec ani przenieść na innÄ… osobÄ™.
-
MajÄ…tkowe (ang. copyright) to monopol praw majÄ…tkowych na rzecz autora utworu lub posiadacza praw (który najczęściej uzyskaÅ‚ te prawa na mocy umowy z autorem). Powodem wprowadzenia praw autorskich majÄ…tkowych byÅ‚o zabezpieczenie interesów twórców oraz innych posiadaczy praw do utworów. ZasadÄ… w prawie autorskim jest, że z utworu może korzystać lub nim rozporzÄ…dzać tylko osoba uprawniona.
Plagiat
Naruszenie osobistych praw autorskich polegające na przywłaszczeniu całości lub części cudzego utworu, pracy, nauk, dzieła artystycznego itp., a także zapożyczenie treści z cudzych dzieł (bez względu na nośnik), podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem
Licencje Creative Commons
Licencje Creative Commons (CC) – zestaw wzorców umów licencyjnych, na podstawie których twórca udostÄ™pnia, pod okreÅ›lonymi warunkami, swój utwór objÄ™ty majÄ…tkowymi prawami autorskimi. Zasada „wszelkie prawa zastrzeżone” zostaÅ‚a tu zastÄ…piona zasadÄ… „pewne prawa zastrzeżone”. Licencje te sÄ… tworzone i utrzymywane przez organizacjÄ™ Creative Commons.
​