Podstawowe pojęcia
Prawa człowieka
Prawa czÅ‚owieka to podstawowe normy przysÅ‚ugujÄ…ce każdemu z nas wynikajÄ…ce z samego faktu bycia czÅ‚owiekiem. Nie istnieje jednoznaczna definicja okreÅ›lajÄ…ca to czym sÄ… prawa czÅ‚owieka. WiedzÄ™ o nich można umiejscowić pomiÄ™dzy różne dziedziny takie jak: filozofia, etyka, gaÅ‚Ä™zie prawa, nauki polityczne
-
Przyrodzone: przysługują każdej osobie z racji urodzenia, faktu bycia człowiekiem
-
Niezbywalne: żaden człowiek nie może zrzec się swoich praw
-
Nienaruszalne: żadna władza nie może odebrać tych praw
-
Powszechne lub uniwersalne: sÄ… takie same dla każdego czÅ‚owieka na Å›wiecie, niezależnie od koloru skóry, narodowoÅ›ci, pÅ‚ci, wieku, wyznania, poglÄ…dów, orientacji seksualnej
-
Podstawowe/ fundamentalne: posiadanie tych praw daje człowiekowi możliwość rozwoju i korzystania z wszelkich innych praw
​
​
​
Generacje praw człowieka
Rodzaje praw człowieka
-
Osobiste - zabezpieczają jednostkę przed nadmierną ingerencją państwa w jej życie prywatne
-
Obywatelskie - uprawnienia przysługujące jednostce danego państwa
-
Polityczne - gwarantują jednostce nieskrępowany udział w życiu politycznym i możliwość aktywnego udziału w rządzeniu państwem, w kształtowaniu jego polityki. Prawa te powiązane są z ustrojem demokratycznym.
-
Ekonomiczne ? dotyczą bezpośrednio ekonomicznej egzystencji jednostki
-
Społeczne - zapewniają każdemu człowiekowi elementarne poczucie bezpieczeństwa socjalnego
-
Kulturalne - zapewniajÄ… prawo do ochrony i korzystania z dóbr kultury krajowej i Å›wiatowej
​
Godność człowieka
ŹródÅ‚em godnoÅ›ci czÅ‚owieka jest prawo naturalne, a nie prawo stanowione. DajÄ… temu
wyraz m.in. sformułowania konstytucji, określające godność, jako cechę przyrodzoną
każdego człowieka, a więc istniejącą niezależnie od tego, czy prawo pozytywne da
temu wyraz w swoich tekstach, czy też nie
​
​
Funkcje praw człowieka
-
Stwarzają warunki dla rozwoju i samorealizacji każdej jednostki
-
ChroniÄ… podstawowe interesy jednostki i uniemożliwiajÄ… ingerencjÄ™, która naruszyÅ‚aby dobra szczególnie dla niej cenne
-
Poddają pod ochronę prawną określone wartości o największym znaczeniu dla jednostki i społeczeństwa
-
ZapewniajÄ… integracjÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwa wokóÅ‚ wartoÅ›ci dla niego najcenniejszych
-
Zapewniają określony ład społeczny i kształtują życie społeczne
-
Determinują mechanizmy sprawowania władzy w państwie
-
Określają podstawowe zasady funkcjonowania gospodarki w państwie i podziału dochodu narodowego
​