top of page
ARTYKUŁY
Zasady i granice w profilaktyce problemowych zachowań dzieci
w młodszym wieku szkolnym
Oddziaływanie na przyczyny zaburzeń zachowania w procesie socjoterapeutycznym 
Jacek Strzemieczny

Zaburzenia zachowania u dzieci można zaobserwować w różnych obszarach ich funkcjonowania. Widzimy je w relacjach z rówieśnikami i w kontaktach z osobami dorosłymi. Przejawiają się w trakcie wykonywania różnych zadań - np. związanych z nauką szkolną. Często zaburzony jest u dziecka posiadany przez nie obraz własnej osoby. w przedstawionym artykule dokonany został podział na cztery obszary, w których ujawniają się zaburzenia zachowania:

  • w relacjach z rówieśnikami (ja - rówieśnicy),

  • w relacjach z osobami dorosłymi (ja dorośli),

  • w relacjach zadaniowych (ja - zadanie), 

  • w ustosunkowaniach do siebie samego (ja - ja). 

Przedstawiony podział niezupełnie spełnia kryterium rozłączności. Jednakże spojrzenie przez pryzmat tych kategorii jest użyteczne. Służyć może do obserwacji i diagnozy trudności prezentowanych przez dzieci oraz analizy i programowania sytuacji socjoterapeutycznych. 

Zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży 
Urszula Oszwa

Dziecko zachowujące się w sposób nieakceptowany społecznie może zostać ocenione jako chuligańskie i źle wychowane, ale może być także potraktowane jako osoba z poważnymi zaburzeniami, które znajdują swe miejsce w klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych. Czy istnieje różnica pomiędzy jednym (chuligaństwem) a drugim (zaburzeniami zachowania) i jak ją rozpoznać, aby nie krzywdzić, lecz pomóc?

    Zaburzenia   zachowania  (CD - conduct  disorder)  stanowią  złożony zespół problemów emocjonalnych oraz dotyczących ogólnego postępowania dzieci i młodzieży. Dziecko z CD ma poważne trudności z opanowaniem i przestrzeganiem zasad moralnych oraz zachowaniem się w sposób akceptowany społecznie. Nie uznaje autorytetu dorosłych, nie respektuje podstawowych reguł życia społecznego, przejawia zachowanie agresywne, które zagraża zdrowiu fizycznemu innych osób, często niszczy przedmioty stanowiące jego własność, jak również należące do innych, okłamuje, kradnie, wychodzi z domu i nie dociera do szkoły, zdarzają mu się także ucieczki w nieznane na okres dłuższy niż kilka godzin. Przez innych oceniane jest raczej jako chuligańskie, zbuntowane niż jako chore czy zaburzone umysłowo, choć na pewno wymagające pomocy. Przypuszcza się, iż przyczyną takich zaburzeń jest kombinacja aberracji genetycznych oraz czynników środowiskowych. Postępowanie lecznicze powinno obejmować terapię behawioralno-poznawczą oraz systemową, a także farmakoterapię. 

Wskazania do pracy z uczniami niedostosowanymi społecznie
lub zagrożonymi niedostosowaniem społeczny

Uczeń zagrożony niedostosowaniem społecznym to bardzo trudny uczeń, z bardzo specyficznymi zachowaniami wymagającymi od nauczyciela czy wychowawcy specjalnych umiejętności wychowawczych, aby praca z tego typu uczniem dawała efekty wychowawcze. Dlatego pracę wychowawczą należy rozpocząć od:

 

1) Pomocy uczniom mającym niepowodzenia szkolne w przygotowaniu ich do pełnego uczestnictwa w życiu grupy dzieci. Uczniowie ci, na skutek trwałych, nieodwracalnych niepowodzeń, tracą możliwość opanowania podstawowych wiadomości i umiejętności, które potrzebne są do aktywnego udziału w życiu społecznym.

 

2) Ukierunkowania aktywności ucznia poprzez stworzenie warunków do rozwoju zainteresowań, wzmacnianie poczucia własnej wartości, samooceny, odpowiedzialności za własne działania.

 

3) Pomocy w nawiązywaniu pozytywnych kontaktów społecznych z rówieśnikami.

 

4) Modyfikowaniu wzorów zachowań, wskazywaniu innych, alternatywnych i adekwatnych do wymagań konkretnych sytuacji wychowawczych.

 

5) Promocji zdrowego stylu życia (profilaktyka uzależnień).

 

6) Włączenia uczniów niedostosowanych do zajęć z zakresu strategii radzenia sobie ze stresem, treningów zastępowania agresji, treningów umiejętności społecznych.

 

7) Wprowadzenia zajęć alternatywnych do zachowań ryzykownych młodzieży – odpowiadających zainteresowaniom uczniów.

bottom of page